by Ben Connelly
Okumura, Shohaku. Realizing Genjokoan. Boston: Wisdom Publications, 2010.
Pine, Red. The Lankavatara Sutra. Berkeley: Counterpoint, 2012.
Rinbochay, Lati. Mind in Tibetan Buddhism. Valois, NY: Snow Lion, 1980.
Shun’ei, Tagawa. Living Yogacara. Boston: Wisdom Publications, 2009.
Waldron, William. The Buddhist Unconscious. Abingdon UK: Routledge, 2003.
The “Thirty Verses” in Devanagari and Romanized Script
अथ त्रिंशिकाविज्ञप्तिकारिकाः
atha triṃśikāvijñaptikārikāḥ
आत्मधर्मोपचारो हि विविधो यः प्रवर्तते।
विज्ञानपरिणामेऽसौ परिणामः स च त्रिधा॥१॥
ātmadharmopacāro hi vividho yaḥ pravartate |
vijñānapariṇāme ’sau pariṇāmaḥ sa ca tridhā || 1 ||
विपाको मननाख्यश्च विज्ञप्तिर्विषयस्य च।
तत्रालयाख्यं विज्ञानं विपाकः सर्वबीजकम्॥२॥
vipāko mananākhyaś ca vijñaptir viṣayasya ca |
tatrālayākhyaṃ vijñānaṃ vipākaḥ sarvabījakam || 2 ||
असंविदितकोपादिस्थानविज्ञप्तिकं च तत्।
सदा स्पर्शमनस्कारवित्संज्ञाचेतनान्वितम्॥३॥
asaṃviditakopādisthānavijñaptikaṃ ca tat |
sadā sparśamanaskāravitsañjñācetanānvitam || 3 ||
उपेक्षा वेदना तत्रानिवृताव्याकृतं च तत्।
तथा स्पर्शादयस्तच्च वर्तते स्रोतसौघवत्॥४॥
upekṣā vedanā tatrānivṛtāvyākṛtaṃ ca tat |
tathā sparśādayas tac ca vartate srotasaughavat || 4 ||
तस्य व्यावृत्तिरर्हत्त्वे तदाश्रित्य प्रवर्तते।
तदालम्बं मनोनाम विज्ञानं मननात्मकम्॥५॥
tasya vyāvṛtir arhatve tadāśritya pravartate |
tadālambaṃ manonāma vijñānaṃ mananātmakam || 5 ||
क्लेशैश्चतुर्भिः सहितं निवृताव्याकृतैः सदा।
आत्मदृष्ट्यात्ममोहात्ममानात्मस्नेहसंज्ञितैः॥६॥
kleśaiś caturbhiḥ sahitaṃ nivṛtāvyākṛtaiḥ sadā |
ātmadṛṣṭyātmamohātmamānātmasnehasañjñitaiḥ || 6 ||
यत्रजस्तन्मयैरन्यैः स्पर्शाद्यैश्चार्हतो न तत्।
न निरोधसमापत्तौ मार्गे लोकोत्तरे न च॥७॥
yatrajas tanmayair anyaiḥ sparśādyaiś cārhato na tat |
na nirodhasamāpattau mārge lokottare na ca || 7 ||
द्वितीयः परिणामोऽयं तृतीयः षड्विधस्य या।
विषयस्योपलब्धिः सा कुशलाकुशलाद्वया॥८॥
dvitīyaḥ pariṇāmo ’yaṃ tṛtīyaḥ ṣaḍvidhasya yā |
viṣayasyopalabdhiḥ sā kuśalākuśalādvayā || 8 ||
सर्वत्रगैर्विनियतैः कुशलैश्चैतसैरसौ।
सम्प्रयुक्ता तथा क्लेशैरुपक्लेशैस्त्रिवेदना॥९॥
sarvatragair viniyataiḥ kuśalaiś caitasair asau |
samprayuktā tathā kleśair upakleśais trivedanā || 9 ||
आद्याः स्पर्शादयश्छन्दाधिमोक्षस्मृतयः सह।
समाधिधीभ्यां नियताः श्रद्दाथ ह्रीरपत्रपा॥१०॥
ādyāḥ sparśādayaś chandādhimokṣasmṛtayaḥ saha |
samādhidhībhyāṃ niyatāḥ śraddhātha hrirapatrapā || 10 ||
अलोभादित्रयं वीर्यं प्रश्रब्धिः साप्रमादिका।
अहिंसा कुशलाः क्लेशा रागप्रतिघमूढयः॥११॥
alobhādi trayaṃ vīryaṃ praśrabdhiḥ sāpramādikā |
ahiṃsā kuśalāḥ kleśā rāgapratighamūḍhayaḥ || 11 ||
मानदृग्विचिकित्साश्च क्रोधोपनहने पुनः।
म्रक्षः प्रदाश ईर्ष्याथ मात्सर्यं सह मायया॥१२॥
mānadṛgvicikitsāś ca krodhopanahane punaḥ |
mrakṣaḥ pradāśa īrṣyātha mātsaryaṃ saha māyayā || 12 ||
शाठ्यं मदोऽविहिंसा ह्रीरत्रपा स्त्यानमुद्धवः।
आश्रद्ध्यमथ कौसीद्यं प्रमादो मुषिता स्मृतिः॥१३॥
śāṭhyaṃ mado vihiṃsāhrīratrapā styānam uddhavaḥ |
āśraddham atha kausīdyaṃ pramādo muṣitā smṛtiḥ || 13 ||
विक्षेपोऽसम्प्रजन्यं च कौकृत्यं मिद्धमेव च।
वितर्कश्च विचारश्चेत्युपक्लेशा द्वये द्विधा॥१४॥
vikṣepo ’samprajanyaṃ ca kaukṛtyaṃ middham eva ca |
vitarkaś ca vicāraś cety upakleśā dvaye dvidhā || 14 ||
पञ्चानां मूलविज्ञाने यथाप्रत्ययमुद्भवः।
विज्ञानानां सह न वा तरङ्गाणां यथा जले॥१५॥
pañcānāṃ mūlavijñāne yathāpratyayam udbhavaḥ |
vijñānānāṃ saha na vā taraṅgāṇāṃ yathā jale || 15 ||
मनोविज्ञानसंभूतिः सर्वदासंज्ञिकादृते।
समापत्तिद्वयान्मिद्धान्मूर्च्छनादप्यचित्तकात्॥१६॥
manovijñānasambhūtiḥ sarvadāsañjñikād ṛte |
samāpattidvayān middhān mūrchanād apy acittakāt || 16 ||
विज्ञानपरिणामोऽयं विकल्पो यद् विकल्प्यते।
तेन तन्नास्ति तेनेदं सर्वं विज्ञप्तिमात्रकम्॥१७॥
vijñānapariṇāmo ’yaṃ vikalpo yad vikalpyate |
tena tan nāsti tenedaṃ sarvaṃ vijñaptimātrakam || 17 ||
सर्वबीजं हि विज्ञानं परिणामस्तथा तथा।
यात्यन्योऽन्यवशाद् येन विकल्पः स स जायते॥१८॥
sarvabījaṃ hi vijñānaṃ pariṇāmas tathā tathā |
yāty anyonyavaśād yena vikalpaḥ sa sa jāyate || 18 ||
कर्मणो वासना ग्राहद्वयवासनया सह।
क्षीणे पूर्वविपाकेऽन्यद् विपाकं जनयन्ति तत्॥१९॥
karmaṇo vāsanā grāhadvayavāsanayā saha |
kṣīṇe pūrvavipāke ’nyadvipākaṃ janayanti tat || 19 ||
&nbs
p; येन येन विकल्पेन यद् यद् वस्तु विकल्प्यते।
परिकल्पित एवासौ स्वभावो न स विद्यते॥२०॥
yena yena vikalpena yad yad vastu vikalpyate |
parikalpita evāsau svabhāvo na sa vidyate || 20 ||
परतन्त्रस्वभावस्तु विकल्पः प्रत्ययोद्भवः।
निष्पन्नस्तस्य पूर्वेण सदा रहितता तु या॥२१॥
paratantrasvabhāvas tu vikalpaḥ pratyayodbhavaḥ |
niṣpannas tasya pūrveṇa sadā rahitatā tu yā || 21 ||
अत एव स नैवान्यो नानन्यः परतन्त्रतः।
अनित्यतादिवद् वाच्यो नादृष्टेऽस्मिन् स दृश्यते॥२२॥
ata eva sa naivānyo nānanyaḥ paratantrataḥ |
anityatādivad vācyo nādṛṣṭe ’smin sa dṛśyate || 22 ||
त्रिविधस्य स्वभावस्य त्रिविधां निःस्वभावताम्।
सन्धाय सर्वधर्माणां देशिता निःस्वभावता॥२३॥
trividhasya svabhāvasya trividhāṃ niḥsvabhāvatām |
sandhāya sarvadharmāṇāṃ deśitā niḥsvabhāvatā || 23 ||
प्रथमो लक्षणेनैव निःस्वभावोऽपरः पुनः।
न स्वयंभाव एतस्येत्यपरा निःस्वभावता॥२४॥
prathamo lakṣaṇenaiva niḥsvabhāvo ’paraḥ punaḥ |
na svayambhāva etasyety aparā niḥsvabhāvatā || 24 ||
धर्माणां परमार्थश्च स यतस्तथताऽपि सः।
सर्वकालं तथाभावात् सैव विज्ञप्तिमात्रता॥२५॥
dharmāṇāṃ paramārthaś ca sa yatas tathatāpi saḥ |
sarvakālaṃ tathābhāvāt saiva vijñaptimātratā || 25 ||
यावद् विज्ञप्तिमात्रत्वे विज्ञानं नावतिष्ठति।
ग्राहद्वयस्यानुशयस्तावन्न विनिवर्तते॥२६॥
yāvad vijñaptimātratve vijñānaṃ nāvatiṣṭhati |
grāhadvayasyānuśayastāvan na vinivartate || 26 ||
विज्ञप्तिमात्रमेवेदमित्यपि ह्युपलम्भतः।
स्थापयन्नग्रतः किञ्चित् तन्मात्रे नावतिष्ठते॥२७॥
vijñaptimātram evedam ity api hay upalambhataḥ |
sthāpayann agrataḥ kiñcit tanmātre nāvatiṣṭhate || 27 ||
यदालम्बनं ज्ञानं नैवोपलभते तदा।
स्थितं विज्ञानमात्रत्वे ग्राह्याभावे तदग्रहात्॥२८॥
yadālambanaṃ vijñānaṃ naivopalabhate tadā |
sthitaṃ vijñānamātratve grāhyābhāve tadagrahāt || 28 ||
अचित्तोऽनुपलम्भोऽसौ ज्ञानं लोकोत्तरं च तत्।
आश्रयस्य परावृत्तिर्द्विधा दौष्ठुल्यहानितः॥२९॥
acitto ’nupalambho ’sau jñānaṃ lokottaraṃ ca tat |
āśrayasya parāvṛttir dvidhā dauṣṭhulyahānitaḥ || 29 ||
स एवानास्रवो धातुरचिन्त्यः कुशलो ध्रुवः।
सुखो विमुक्तिकायोऽसौ धर्माख्योऽयं महामुनेः॥३०॥
sa evānasravo dhātur acintyaḥ kuśalo dhruvaḥ |
sukho vimuktikāyo ’sau dharmākhyo ’yaṃ mahāmuneḥ || 30 ||
॥त्रिंशिकाविज्ञप्तिकारिकाः समाप्ताः॥
triṃśikāvijñaptikārikāḥ samāptāḥ
English-to-Sanskrit Glossary
affliction
kleśa
aggregate
skandha
beneficial
kuśala
complete, realized
(pari)niṣpanna svabhāva
nature
conceptualization
vikalpa
consciousness of self
manas
consciousness
vijñāna
dharma body
dharmakāya
form
rūpa
formation
saṃskāra
grasping self and other
grāha dvaya
harmful
akuśala
imaginary nature
parikalpita svabhāva
meditation of cessation
nirodha samāpatti
no-self nature
niḥsvabhāvatā
other-dependent nature
paratantra svabhāva
overturned at root
āśraya parāvṛtti
projection only
vijnapti matra
projection
vijnapti
ripening
vipāka
root consciousness
māla vijñāna
seed
bīja
store(house)
consciousness
ālaya vijñāna
supramundane awareness
jñāna lokottara
thought consciousness
manovijñāna
three feelings
trivedana
thusness
tathatā
transformation
pariṇāma
Universal Factors
sense contact
sparśa
attention
manaskāra
sensation
vedanā
perception
saṃjñā
volition
cetanā
Four Afflictions Associated with Manas
self view
ātma dṛṣṭi
self delusion
ātma moha
self pride
ātma māna
self love
ātma sneha
Specific Factors
aspiration
chanda
resolve
adhimokṣa
memory
smṛti
concentration
samādhi
intellection
prajñā/dhibhyam
Beneficial Factors
faith
śraddhā
conscience
hrī
humility
apatrāpya
nonattachment
alobha
nonhatred
adveṣa
nondelusion
amoha
energy
vīrya
tranquility
praśrabdhi
carefulness
apramāda
equanimity
upekṣā
nonviolence
ahiṃsā
Afflictions
desire
rāga
aversion
pratigha
delusion
moha
pride
māna
wrong view
mithyā dṛṣṭi
doubt
vicikitsā
Secondary Afflictions
anger
; krodha
hatred
upanāha
hypocrisy
mrakṣa
malice
pradāśa
envy
īrṣyā
selfishness
mātsarya
deceitfulness
māyā
guile
śāṭhya
arrogance
mada
harmfulness
vihiṃsā
lack of conscience
āhrīkya
lack of humility
anapatrāpya
sluggishness
styāna
restlessness
auddhatya
lack of faith
āśraddhya
laziness
pramāda
carelessness
kausīdya
forgetfulness
musitasmrtita
distraction
viksepa
unawareness
samprajna
Indeterminate Factors
remorse
kaukṛtya
sleepiness
middha
initial thought
vitarka
analysis
vicāra
Index
A
Abhidharma
aggregates in, 51–53
dharmas in, 28, 29, 75–76, 123, 135
emphasis of, 29–30
five specific factors in, 84
lists in, 91–92
mindfulness in, 79
overview, 5–6
Vasubandhu’s role in, 2, 108
Abhidharmakosa (Vasubandhu), 75
afflictions/afflictive emotions
enlightenment and, 184–85
four, 20, 63, 64–66
gross and subtle forms of, 67
practices for, 7–8, 18, 37–38, 75–77, 157, 195–200
secondary, 21, 82, 95, 101–4
six, 21, 95–96
See also emotions; two barriers
aggregates, five, 49–52, 57–58, 84–88
alaya; alayavijnana. See store consciousness
alienation, 8, 18, 59, 70, 121
All, The, 31–34, 52, 73, 124, 146–47
analysis, 21, 105, 106, 130, 159
anger
karma and, 82, 132–34
mindfulness of, 74, 104, 185
projection and, 129
self-pride and, 67
transforming, 125
See also afflictions/afflictive emotions
Anguttara Nikaya, 41, 98
arhats, 71, 72
Asanga, 2, 3, 45
atma/atman, 27–28, 155
attachment, 12–13, 152. See also grasping
attention, mental factor of, 19, 20, 49, 51–52, 53, 69, 84–85
