Aeternitatem cogita!
POEMATA
MESSIA .
Ex alieno ingenio poeta, ex suo tantum versificator.
SCALIG. Poet.
Tollite concentum, Solymaeae tollite nymphae,
Nil mortale loquor; coelum mihi carminis alta
Materies; poscunt gravius coelestia plectrum.
Muscosi fontes, sylvestria tecta, valete,
Aonidesque deae, et mendacis somnia Pindi:
Tu, mihi, qui flamma movisti pectora sancti
Siderea Isaiae, dignos accende furores!
Immatura calens rapitur per secula vates
Sic orsus — Qualis rerum mihi nascitur ordo!
Virgo! virgo parit! Felix radicibus arbor
Jessaeis surgit, mulcentesque sethera flores
Coelestes lambunt animae, ramisque columba,
Nuncia sacra Dei, plaudentibus insidet alis.
Nectareos rores, alimentaque mitia coelum
Praebeat, et tacite foecundos irriget imbres.
Hue, foedat quos lepra, urit quos febris, adeste,
Dia salutares spirant medicamina rami;
Hic requies fessis: non sacra sacvit in umbra
Vis boreae gelida, aut rapidi violeutia solis.
Irrita vanescent priscae vestigia fraudis,
Justitiaeque manus, pretio intemerata, bilancem
Attollet reducis; bellis praetendet olivas
Compositis pax alma suas, terrasque revisens
Sedatas niveo virtus lucebit amictu. —
Volvantur celeres anni! lux purpuret ortum
Expectata diu! naturae claustra refringens,
Nascere, magne puer! tibi primas, ecce, corollas
Deproperat tellus, fundit tibi munera, quicquid
Carpit Arabs, hortis quicquid frondescit Eois;
Altius, en! Lebanon gaudentia culmina tollit;
En! summo exultant nutantes vertice sylvae:
Mittit aromaticas vallis Saronica nubes,
Et juga Carmeli recreant fragrantia coelum.
Deserti laeta mollescunt aspera voce:
Auditur Deus! ecce Deus! reboantia circum
Saxa sonant, Deus! ecce Deus! deflectitur aether,
Demissumque Deum tellus capit; ardua cedrus,
Gloria sylvarum, dominum inclinata salutet:
Surgite convalles, tumidi subsidite montes!
Sternite saxa viam, rapidi discedite fluctus;
En! quem turba diu cecinerunt enthea, vates,
En! salvator adest; vultus agnoscite, caeci,
Divinos, surdos sacra vox permulceat aures.
Ille cutim spissam visus hebetare vetabit,
Reclusisque oculis infundet amabile lumen;
Obstrictasque diu linguas in carmina solvet.
Ille vias vocis pandet, flexusque liquentis
Harmoniae purgata novos mirabitur auris.
Accrescunt teneris tactu nova robora nervis:
Consuetus fulcro innixus reptare bacilli
Nunc saltu capreas, nunc cursu provocat euros.
Non planctus, non moesta sonant suspiria; pectus
Singultans mulcet, lachrymantes tergit ocellos.
Vincla coercebunt luctantem adamantina mortem,
Aeternoque orci dominator vuluere languens
Invalidi raptos sceptri plorabit honores.
Ut, qua dulce strepunt scatebrse, qua lasta virescunt
Pascua, qua blandum spirat purissimus aer,
Pastor agit pecudes, teneros modo suscipit agnos,
Et gremio fotis selectas porrigit herbas,
Amissas modo quserit oves, revocatque vagantes;
Fidus adest custos, seu nox furat humida nimbis,
Sive dies medius morieutia torreat arva.
Postera sic pastor divinus secla beabit,
Et curas felix patrias testabitur orbis.
Non ultra infestis concurrent agmina signis,
Hostiles oculis flammas jaculantia torvis;
Non litui accendent bellum, non campus ahenis
Triste coruscabit radiis; dabit hasta recusa
Vomerem, et in falcem rigidus curvabitur ensis.
Atria, pacis opus, surgent, finemque caduci
Natus ad optatum perducet coepta parentis.
Qui duxit sulcos, illi teret area messem,
Et serae texent vites umbracula proli.
Attoniti dumeta vident inculta coloni
Suave rubere rosis, sitientesque inter arenas
Garrula mirantur salientis murmura rivi.
Per saxa, ignivomi nuper spelaea draconis,
Canna viret, juncique tremit variabilis umbra.
Horruit implexo qua vallis sente, figurae
Surgit amans abies teretis, buxique sequaces
Artificis frondent dextrae; palmisque rubeta
Aspera, odoratae cedunt mala gramiua myrto.
Per valles sociata lupo lasciviet agna,
Cumque leone petet tutus praesepe juvencus.
Florea mansuetae petulantes vincula tigri
Per ludum pueri injicient, et fessa colubri
Membra viatoris recreabunt frigore linguae.
Serpentes teneris nil jam lethale micantes
Tractabit palmis infans, motusque trisulcae
Bidebit linguae innocuos, squamasque virentes
Aureaque admirans rutilantis fulgura cristae.
Indue reginam, turritae frontis honores
Tolle Salema sacros, quam circum gloria pennas
Explicat, incinctam radiatae luce tiaras!
En! formosa tibi spatiosa per atria proles
Ordinibus surgit densis, vitamque requirit
Impatiens, lenteque fluentes increpat annos.
Ecce peregrinis fervent tua limina turbis;
Barbarus, en! clarum divino lumine templum
Ingreditur, cultuque tuo mansuescere gaudet.
Cinnameos cumulos, Nabathaei munera veris,
Ecce! cremant genibus tritae regalibus arae.
Solis Ophyraeis crudum tibi montibus aurum
Maturant radii; tibi balsama sudat Idume.
Aetheris en! portas sacro fulgore micantes
Coelicolae pandunt, torrentis aurea lucis
Flumina prorumpunt; non posthac sole rubescet
India nascenti, placidaeve argentea noctis
Luna vices revehet; radios pater ipse diei
Proferet archetypos; coelestis gaudia lucis
Ipso fonte bibes, quae circumfusa beatam
Regiam inundabit, nullis cessura tenebris.
Littora deficiens arentia deseret aequor;
Sidera fumabunt, diro labefaeta tremore
Saxa cadent, solidique liquescent robora montis:
Tu secura tamen confusa elementa videbis,
Laetaque Messia semper dominabere rege,
Pollicitis firmata Dei, stabilita ruinis.
This translation has been severely criticised by Dr. Warton, in his edition of Pope, vol. i. p. 105, 8vo. 1797. It certainly contains some expressions that are not classical. Let it be remembered, however, that it was a college exercise, performed with great rapidity, and was, at first, praised, beyond all suspicion of defect — This translation was first published in a Miscellany of Poems by several hands. Published by J. Husbands, A.M. fellow of Pembroke college, Oxon. 8vo. Oxford, 1731. Of Johnson’s production, Mr. Husbands says, in his preface, “The translation of Mr. Pope’s Messiah was delivered to his tutor as a college exercise, by Mr. Johnson, a commoner of Pembroke college in Oxford, and ’tis hoped will be no discredit to the excellent original.” Mr. Husbands died in the following year.
[Jan. 20, 21, 1773.]
Vitae qui varias vices
Rerum perpetuus temperat arbiter,
Laeto cedere lumini
Noctis tristitiam qui gelidae jubet,
Acri sanguine turgidos,
Obductosque oculos nubibus humidis
Sanari voluit meos;
Et me, cuncta beaus cui nocuit dies,
Luci reddidit et mih
i.
Qua te laude, Deus, qua prece prosequar?
Sacri discipulis libri
Te semper studiis utilibus colam:
Grates, summe pater, tuis
Recte qui fruitur muneribus, dedit.
[Dec. 25, 1779.]
Nunc dies Christo memoranda nato
Fulsit, in pectus mihi fonte purum
Gaudium sacro fluat, et benigni
Gratia coeli!
Christe, da tutam trepido quietem,
Christe, spem praesta stabilem timenti;
Da fidem certam, precibusque fidis
Annue, Christe.
[In lecto, die passionis, Apr. 13, 1781.]
Summe Deus, qui semper amas quodcunque creasti;
Judice quo, scelerum est poenituisse salus:
Da veteres noxas animo sic flere novato,
Per Christum ut veniam sit reperire mihi.
[In lecto, Dec. 25, 1782.]
Spe non inani confugis,
Peccator, ad latus meum;
Quod poscis, hand unquam tibi
Negabitur solatium.
(Nocte, inter 16 et 17 Junii, 1783)
Summe pater, quodcunque tuum de corpore Numen
Hoc statuat, precibus Christus adesse velit:
Ingenio parcas, nee sit mihi culpa rogasse,
Qua solum potero parte, placere tibi.
The night, above referred to by Dr. Johnson, was that, in which a
paralytic stroke had deprived him of his voice; and, in the anxiety
he felt, lest it should, likewise, have impaired his understanding,
he composed the above lines, and said, concerning them, that he
knew, at the time, that they were not good, but then, that he deemed
his discerning this to be sufficient for quieting the anxiety before
mentioned, as it showed him, that his power of judging was not
diminished.
Al. tuae.
Al. leges.
Al. statuant.
Al. votis.
Al. precari.
Al. litare.
[Cal. Jan. in lecto, ante lucem, 1784.]
Summe dator vitae, naturae aeterne magister,
Causarum series quo moderante fluit,
Respice quem subiget senium, morbique seniles,
Quem terret vitae meta propinqua suae,
Respice inutiliter lapsi quem poenitet aevi;
Recte ut poeniteat, respice, magne parens.
Pater benigne, summa semper lenitas,
Crimine gravatam plurimo mentem leva:
Concede veram poenitentiam, precor,
Concede agendam legibus vitam tuis.
Sacri vagantes luminis gressus face
Rege, et tuere; quae nocent pellens procul:
Veniam petenti, summe, da veniam, pater;
Veniaeque sancta pacis adde gaudia:
Sceleris ut expers, omni et vacuus metu,
Te, mente pura, mente tranquilla colam,
Mihi dona morte haec impetret Christus sua.
[Jan. 18, 1784.]
Summe pater, puro collustra lumine pectus,
Anxietas noceat ne tenebrosa mihi.
In me sparsa manu virtutum semina larga
Sic ale, proveniat messis ut ampla boni.
Noctes atque dies animo spes laeta recurset;
Certa mihi sancto flagret amore fides;
Certa vetat dubitare fides, spes laeta timere;
Velle vetet cuiquam non bene sanctus amor.
Da, ne sint permissa, pater, mihi praemia frustra,
Et colere, et leges semper amare tuas.
Haec mihi, quo gentes, quo secula, Christe, piasti,
Sanguine, precanti promereare tuo!
[Feb. 27, 1784.]
Mens mea, quid quereris? veniet tibi mollior hora,
In summo ut videas numine laeta patrem;
Divinam insontes iram placavit Iesus;
Nunc est pro poena poenituisse reis.
CHRISTIANUS PERFECTUS.
Qui cupit in sanctos, Christo cogente, referri,
Abstergat mundi labem, nec gaudia carnis
Captans, nec fastu tumidus, semperque futuro
Instet, et evellens terroris spicula corde,
Suspiciat tandem clementem in numine patrem.
Huic quoque, nec genti nec sectae noxius ulli,
Sit sacer orbis amor, miseris qui semper adesse
Gestiat, et, nullo pietatis limite clausus,
Cunctorum ignoscat vitiis, pictate fruatur.
Ardeat huic toto sacer ignis pectore, possit
Ut vitam, poscat si res, impendere vero.
Cura placere Deo sit prima, sit ultima; sanctae
Irruptum vitae cupiat servare tenorem;
Et sibi, delirans quanquam et peccator in horas
Displiceat, servet tutum sub pectore rectum:
Nec natet, et nunc has partes, nunc eligat illas,
Nec dubitet quem dicat herum, sed, totus in uno,
Se fidum addicat Christo, mortalia temnens.
Sed timeat semper, caveatque ante omnia, turbae
Ne stolidae similis, leges sibi segreget audax
Quas servare velit, leges quas lentus omittat,
Plenum opus effugiens, aptans juga mollia collo,
Sponte sua demens; nihilum decedere summae
Vult Deus, at qui cuncta dedit tibi, cuncta reposcit.
Denique perpetuo contendit in ardua nisu,
Auxilioque Dei fretus, jam mente serena
Pergit, et imperiis sentit se dulcibus actum.
Paulatim mores, animum, vitamque refingit,
Effigiemque Dei, quantum servare licebit,
Induit, et, terris major, coelestia spirat.
Aeterne rerum conditor,
Salutis aeternae dator;
Felicitatis sedibus
Qui nec scelestos exigis,
Quoscumque scelerum poenitet;
Da, Christe, poenitentiam,
Veniamque, Christe, da mihi;
Aegrum trahenti spiritum
Succurre praesens corpori;
Multo gravatam crimine
Mentem benignus alleva.
Luce collustret mihi pectus alma,
Pellat et tristes animi tenebras,
Nec sinat semper tremere ac dolere,
Gratia Christi.
Me pater tandem reducem benigno
Summus amplexu foveat, beato
Me gregi sanctus socium beatum
Spiritus addat.
JEJUNIUM ET CIBUS.
Serviat ut menti corpus jejunia serva,
Ut mens utatur corpore, sume cibos.
AD URBANUM, 1738.
Urbane, nullis fesse laboribus,
Urbane, nullis victe calumniis,
Cui fronte sertum in erudita
Perpetuo viret, et virebit;
Quid moliatur gens imitantium,
Quid et minetur, solicitus parum,
Vacare solis perge musis,
Juxta animo, studiisque foelix.
Linguae procacis plumbea spicula,
Fidens, superbo frange silentio;
Victrix per obstantes catervas
Sedulitas animosa tendet.
Intende nervos fortis, inanibus
Risurus olim nisibus emuli;
Intende jam nervos, habebis
Participes opera Camoenas.
Non ulla musis pagina gratior,
Quam quae severis ludicra jungere
Novit, fatigatamque nugis
Utilibus recreare mentem.
Texente nymphis serta Lycoride,
Rosae ruborem sic viola adjuvat
Immista, sic Iris refulget
Aethereis variata fucis.
See Gent. Mag. vol. viii. p. 156; and see also the Introduction to vol. liv.
IN RIVUM A MOLA STOANA LICHFELDIAE DIFFLUENTEM.
Errat adhuc vitreus per prata virentia rivus,
Quo toties lavi membra tenella puer;
Hic delusa rudi frustrabar brachia motu
,
Dum docuit, blanda voce, natare pater.
Fecerunt rami latebras, tenebrisque diurnis
Pendula secretas abdidit arbor aquas.
Nunc veteres duris periere securibus umbrae,
Longinquisque oculis nuda lavacra patent.
Lympha, tamen, cursus agit indefessa perennis,
Tectaque qua fluxit, nunc et aperta fluit.
Quid ferat externi velox, quid deterat aetas,
Tu quoque securus res age, Nise, tuas.
[Greek: GNOTHI SEAUTON]
[Post Lexicon Anglicanum auctum et emendatum.]
Lexicon ad finem longo luctamine tandem
Scaliger ut duxit, tenuis pertaesus opellae,
Vile indignatus studium, nugasque molestas
Ingemit exosus, scribendaque lexica mandat
Damnatis, poenam pro poenis omnibus unam.
Ille quidem recte, sublimis, doctus et acer,
Quem decuit majora sequi, majoribus aptum,
Qui veterum modo facta ducum, modo carmina vatum,
Gesserat, et quicquid virtus, sapientia quicquid
Dixerat, imperiique vices, coelique meatus,
Ingentemque animo seclorum volveret orbem.
Fallimur exemplis; temere sibi turba scholarum
Ima tuas credit permitti, Scaliger, iras.
Quisque suum norit modulum; tibi, prime virorum,
Ut studiis sperem, aut ausim par esse querelis,
Non mihi sorte datum; lenti seu sanguinis obsint
Frigora, seu nimium longo jacuisse veterno,
Sive mihi mentem dederit natura minorem.
Te sterili functum cura, vocumque salebris
Tuto eluctatum, spatiis sapientia dia
Excipit aethereis, ars omnis plaudit amico,
Linguarumque omni terra discordia concors
Multiplici reducem circumsonat ore magistrum.
Me, pensi immunis cum jam mihi reddor, inertis
Desidiae sors dura manet, graviorque labore
Tristis et atra quies, et tardae taedia vitae.
Nascuntur curis curae, vexatque dolorum
Importuna cohors, vacuae mala somnia mentis.
Nunc clamosa juvant nocturnae gaudia mensae,
Nunc loca sola placent; frustra te, somne, recumbens,
Alme voco, impatiens noctis, metuensque diei.
Omnia percurro trepidus, circum omnia lustro,
Si qua usquam pateat melioris semita vitae,
Nec quid again invenio; meditatus grandia, cogor
Notior ipse mihi fieri, incultumque fateri
Pectus, et ingenium vano se robore jactans.
Ingenium, nisi materiem doctrina ministrat,
Cessat inops rerum, ut torpet, si marmoris absit
Copia, Phidiaci foecunda potentia coeli.
Quicquid agam, quocunque ferar, conatibus obstat
Complete Works of Samuel Johnson Page 611
