Delphi Complete Works of Aristophanes (Illustrated) (Delphi Ancient Classics)

by Aristophanes

  Δικ.: ὦ Λάμαχ᾽ ἥρως, τῶν λόφων καὶ τῶν λόχων. 575

  Ἡμιχόριον Α

  ὦ Λάμαχ᾽, οὐ γὰρ οὗτος ἅνθρωπος πάλαι

  ἅπασαν ἡμῶν τὴν πόλιν κακορροθεῖ;

  Λάμ.: οὗτος σὺ τολμᾷς πτωχὸς ὢν λέγειν τάδε;

  Δικ.: ὦ Λάμαχ᾽ ἥρως, ἀλλὰ συγγνώμην ἔχε,

  εἰ πτωχὸς ὢν εἶπόν τι κἀστωμυλάμην. 580

  Λάμ.: τί δ᾽ εἶπας ἡμᾶς; οὐκ ἐρεῖς;

  Δικ.: οὐκ οἶδά πω·

  ὑπὸ τοῦ δέους γὰρ τῶν ὅπλων εἰλιγγιῶ.

  ἀλλ᾽ ἀντιβολῶ σ᾽ ἀπένεγκέ μου τὴν μορμόνα.

  Λάμ.: ἰδού.

  Δικ.: παράθες νυν ὑπτίαν αὐτὴν ἐμοί.

  Λάμ.: κεῖται.

  Δικ.: φέρε νυν ἀπὸ τοῦ κράνους μοι τὸ πτερόν.

  Λάμ.: τουτὶ πτίλον σοι. 585

  Δικ.: τῆς κεφαλῆς νύν μου λαβοῦ,

  ἵν᾽ ἐξεμέσω· βδελύττομαι γὰρ τοὺς λόφους.

  Λάμ.: οὗτος τί δράσεις; τῷ πτίλῳ μέλλεις ἐμεῖν;

  πτίλον γάρ ἐστιν —

  Δικ.: εἰπέ μοι τίνος ποτὲ

  ὄρνιθός ἐστιν; ἆρα κομπολακύθου;

  Λάμ.: οἴμ᾽ ὡς τεθνήξεις. 590

  Δικ.: μηδαμῶς ὦ Λάμαχε·

  οὐ γὰρ κατ᾽ ἰσχύν ἐστιν· εἰ δ᾽ ἰσχυρὸς εἶ,

  τί μ᾽ οὐκ ἀπεψώλησας; εὔοπλος γὰρ εἶ.

  Λάμ.: ταυτὶ λέγεις σὺ τὸν στρατηγὸν πτωχὸς ὤν;

  Δικ.: ἐγὼ γάρ εἰμι πτωχός;

  Λάμ.: ἀλλὰ τίς γὰρ εἶ;

  Δικ.: ὅστις; πολίτης χρηστός, οὐ σπουδαρχίδης, 595

  ἀλλ᾽ ἐξ ὅτου περ ὁ πόλεμος, στρατωνίδης,

  σὺ δ᾽ ἐξ ὅτου περ ὁ πόλεμος, μισθαρχίδης.

  Λάμ.: ἐχειροτόνησαν γάρ με —

  Δικ.: κόκκυγές γε τρεῖς.

  ταῦτ᾽ οὖν ἐγὼ βδελυττόμενος ἐσπεισάμην,

  ὁρῶν πολιοὺς μὲν ἄνδρας ἐν ταῖς τάξεσιν, 600

  νεανίας δ᾽ οἵους σὺ διαδεδρακότας,

  τοὺς μὲν ἐπὶ Θρᾴκης μισθοφοροῦντας τρεῖς δραχμάς,

  Τεισαμενοφαινίππους Πανουργιππαρχίδας,

  ἑτέρους δὲ παρὰ Χάρητι τοὺς δ᾽ ἐν Χάοσιν,

  Γερητοθεοδώρους Διομειαλαζόνας, 605

  τοὺς δ᾽ ἐν Καμαρίνῃ κἀν Γέλα κἀν Καταγέλᾳ.

  Λάμ.: ἐχειροτονήθησαν γάρ.

  Δικ.: αἴτιον δὲ τί

  ὑμᾶς μὲν ἀεὶ μισθοφορεῖν ἁμῃγέπῃ,

  τωνδὶ δὲ μηδέν᾽; ἐτεὸν ὦ Μαριλάδη

  ἤδη πεπρέσβευκας σὺ πολιὸς ὢν ἓν ἢ; 610

  ἀνένευσε· καίτοι γ᾽ ἐστὶ σώφρων κἀργάτης.

  τί δαὶ Δράκυλλος ἢ Εὐφορίδης ἢ Πρινίδης;

  εἶδέν τις ὑμῶν τἀκβάταν᾽ ἢ τοὺς Χάονας;

  οὔ φασιν. ἀλλ᾽ ὁ Κοισύρας καὶ Λάμαχος,

  οἷς ὑπ᾽ ἐράνου τε καὶ χρεῶν πρώην ποτέ, 615

  ὥσπερ ἀπόνιπτρον ἐκχέοντες ἑσπέρας,

  ἅπαντες ᾽ἐξίστω᾽ παρῄνουν οἱ φίλοι.

  Λάμ.: ὦ δημοκρατία ταῦτα δῆτ᾽ ἀνασχετά;

  Δικ.: οὐ δῆτ᾽ ἐὰν μὴ μισθοφορῇ γε Λάμαχος.

  Λάμ.: ἀλλ᾽ οὖν ἐγὼ μὲν πᾶσι Πελοποννησίοις 620

  ἀεὶ πολεμήσω καὶ ταράξω πανταχῇ

  καὶ ναυσὶ καὶ πεζοῖσι κατὰ τὸ καρτερόν.

  Δικ.: ἐγὼ δὲ κηρύττω γε Πελοποννησίοις

  ἅπασι καὶ Μεγαρεῦσι καὶ Βοιωτίοις

  πωλεῖν ἀγοράζειν πρὸς ἐμέ, Λαμάχῳ δὲ μή. 625

  Χορ.: ἁνὴρ νικᾷ τοῖσι λόγοισιν, καὶ τὸν δῆμον μεταπείθει

  περὶ τῶν σπονδῶν. ἀλλ᾽ ἀποδύντες τοῖς ἀναπαίστοις ἐπίωμεν.

  ἐξ οὗ γε χοροῖσιν ἐφέστηκεν τρυγικοῖς ὁ διδάσκαλος ἡμῶν,

  οὔπω παρέβη πρὸς τὸ θέατρον λέξων ὡς δεξιός ἐστιν·

  διαβαλλόμενος δ᾽ ὑπὸ τῶν ἐχθρῶν ἐν Ἀθηναίοις ταχυβούλοις, 630

  ὡς κωμῳδεῖ τὴν πόλιν ἡμῶν καὶ τὸν δῆμον καθυβρίζει,

  ἀποκρίνασθαι δεῖται νυνὶ πρὸς Ἀθηναίους μεταβούλους.

  φησὶν δ᾽ εἶναι πολλῶν ἀγαθῶν ἄξιος ὑμῖν ὁ ποιητής,

  παύσας ὑμᾶς ξενικοῖσι λόγοις μὴ λίαν ἐξαπατᾶσθαι,

  μήθ᾽ ἥδεσθαι θωπευομένους, μήτ᾽ εἶναι χαυνοπολίτας. 635

  πρότερον δ᾽ ὑμᾶς ἀπὸ τῶν πόλεων οἱ πρέσβεις ἐξαπατῶντες

  πρῶτον μὲν ἰοστεφάνους ἐκάλουν· κἀπειδὴ τοῦτό τις εἴποι,

  εὐθὺς διὰ τοὺς στεφάνους ἐπ᾽ ἄκρων τῶν πυγιδίων ἐκάθησθε.

  εἰ δέ τις ὑμᾶς ὑποθωπεύσας λιπαρὰς καλέσειεν Ἀθήνας,

  ηὕρετο πᾶν ἂν διὰ τὰς λιπαράς, ἀφύων τιμὴν περιάψας. 640

  ταῦτα ποιήσας πολλῶν ἀγαθῶν αἴτιος ὑμῖν γεγένηται,

  καὶ τοὺς δήμους ἐν ταῖς πόλεσιν δείξας ὡς δημοκρατοῦνται.

  τοιγάρτοι νῦν ἐκ τῶν πόλεων τὸν φόρον ὑμῖν ἀπάγοντες

  ἥξουσιν ἰδεῖν ἐπιθυμοῦντες τὸν ποιητὴν τὸν ἄριστον,

  ὅστις παρεκινδύνευσ᾽ εἰπεῖν ἐν Ἀθηναίοις τὰ δίκαια. 645

  οὕτω δ᾽ αὐτοῦ περὶ τῆς τόλμης ἤδη πόρρω κλέος ἥκει,

  ὅτε καὶ βασιλεὺς Λακεδαιμονίων τὴν πρεσβείαν βασανίζων

  ἠρώτησεν πρῶτα μὲν αὐτοὺς πότεροι ταῖς ναυσὶ κρατοῦσιν,

  εἶτα δὲ τοῦτον τὸν ποιητὴν ποτέρους εἴποι κακὰ πολλά·

  τούτους γὰρ ἔφη τοὺς ἀνθρώπους πολὺ βελτίους γεγενῆσθαι 650

  καὶ τῷ πολέμῳ πολὺ νικήσειν τοῦτον ξύμβουλον ἔχοντας.

  διὰ ταῦθ᾽ ὑμᾶς Λακεδαιμόνιοι τὴν εἰρήνην προκ�
�λοῦνται

  καὶ τὴν Αἴγιναν ἀπαιτοῦσιν· καὶ τῆς νήσου μὲν ἐκείνης

  οὐ φροντίζουσ᾽, ἀλλ᾽ ἵνα τοῦτον τὸν ποιητὴν ἀφέλωνται.

  ἀλλ᾽ ὑμεῖς τοι μή ποτ᾽ ἀφῆσθ᾽· ὡς κωμῳδήσει τὰ δίκαια· 655

  φησὶν δ᾽ ὑμᾶς πολλὰ διδάξειν ἀγάθ᾽, ὥστ᾽ εὐδαίμονας εἶναι,

  οὐ θωπεύων οὐδ᾽ ὑποτείνων μισθοὺς οὐδ᾽ ἐξαπατύλλων,

  οὐδὲ πανουργῶν οὐδὲ κατάρδων, ἀλλὰ τὰ βέλτιστα διδάσκων.

  πρὸς ταῦτα Κλέων καὶ παλαμάσθω

  καὶ πᾶν ἐπ᾽ ἐμοὶ τεκταινέσθω. 660

  τὸ γὰρ εὖ μετ᾽ ἐμοῦ καὶ τὸ δίκαιον

  ξύμμαχον ἔσται, κοὐ μή ποθ᾽ ἁλῶ

  περὶ τὴν πόλιν ὢν ὥσπερ ἐκεῖνος

  δειλὸς καὶ λακαταπύγων.

  δεῦρο Μοῦσ᾽ ἐλθὲ φλεγυρὰ πυρὸς ἔχουσα μένος ἔντονος Ἀχαρνική. 665

  οἷον ἐξ ἀνθράκων πρινίνων φέψαλος ἀνήλατ᾽ ἐρεθιζόμενος οὐρίᾳ ῥιπίδι,

  ἡνίκ᾽ ἂν ἐπανθρακίδες ὦσι παρακείμεναι, 670

  οἱ δὲ Θασίαν ἀνακυκῶσι λιπαράμπυκα,

  οἱ δὲ μάττωσιν, οὕτω σοβαρὸν ἐλθὲ μέλος ἔντονον ἀγροικότερον

  ὡς ἐμὲ λαβοῦσα τὸν δημότην. 675

  οἱ γέροντες οἱ παλαιοὶ μεμφόμεσθα τῇ πόλει·

  οὐ γὰρ ἀξίως ἐκείνων ὧν ἐναυμαχήσαμεν

  γηροβοσκούμεσθ᾽ ὑφ᾽ ὑμῶν, ἀλλὰ δεινὰ πάσχομεν,

  οἵτινες γέροντας ἄνδρας ἐμβαλόντες ἐς γραφὰς

  ὑπὸ νεανίσκων ἐᾶτε καταγελᾶσθαι ῥητόρων, 680

  οὐδὲν ὄντας, ἀλλὰ κωφοὺς καὶ παρεξηυλημένους,

  οἷς Ποσειδῶν ἀσφάλειός ἐστιν ἡ βακτηρία·

  τονθορύζοντες δὲ γήρᾳ τῷ λίθῳ προσέσταμεν,

  οὐχ ὁρῶντες οὐδὲν εἰ μὴ τῆς δίκης τὴν ἠλύγην.

  ὁ δέ, νεανίας ἑαυτῷ σπουδάσας ξυνηγορεῖν, 685

  ἐς τάχος παίει ξυνάπτων στρογγύλοις τοῖς ῥήμασιν·

  κᾆτ᾽ ἀνελκύσας ἐρωτᾷ σκανδάληθρ᾽ ἱστὰς ἐπῶν

  ἄνδρα Τιθωνὸν σπαράττων καὶ ταράττων καὶ κυκῶν.

  ὁ δ᾽ ὑπὸ γήρως μασταρύζει, κᾆτ᾽ ὀφλὼν ἀπέρχεται,

  εἶτα λύζει καὶ δακρύει καὶ λέγει πρὸς τοὺς φίλους, 690

  ᾽οὗ μ᾽ ἐχρῆν σορὸν πρίασθαι τοῦτ᾽ ὀφλὼν ἀπέρχομαι.᾽

  ταῦτα πῶς εἰκότα, γέροντ᾽ ἀπολέσαι πολιὸν ἄνδρα περὶ κλεψύδραν,

  πολλὰ δὴ ξυμπονήσαντα καὶ θερμὸν ἀπομορξάμενον ἀνδρικὸν ἱδρῶτα δὴ καὶ πολύν,

  ἄνδρ᾽ ἀγαθὸν ὄντα Μαραθῶνι περὶ τὴν πόλιν;

  εἶτα Μαραθῶνι μὲν ὅτ᾽ ἦμεν ἐδιώκομεν, 695

  νῦν δ᾽ ὑπ᾽ ἀνδρῶν πονηρῶν σφόδρα διωκόμεθα, κᾆτα προσαλισκόμεθα. 700

  πρὸς τάδε τίς ἀντερεῖ Μαρψίας;

  τῷ γὰρ εἰκὸς ἄνδρα κυφὸν ἡλίκον Θουκυδίδην

  ἐξολέσθαι συμπλακέντα τῇ Σκυθῶν ἐρημίᾳ,

  τῷδε τῷ Κηφισοδήμῳ τῷ λάλῳ ξυνηγόρῳ; 705

  ὥστ᾽ ἐγὼ μὲν ἠλέησα κἀπεμορξάμην ἰδὼν

  ἄνδρα πρεσβύτην ὑπ᾽ ἀνδρὸς τοξότου κυκώμενον,

  ὃς μὰ τὴν Δήμητρ᾽, ἐκεῖνος ἡνίκ᾽ ἦν Θουκυδίδης,

  οὐδ᾽ ἂν αὐτὴν τὴν Ἀχαίαν ῥᾳδίως ἠνέσχετο,

  ἀλλὰ κατεπάλαισε μέντἂν πρῶτον Εὐάθλους δέκα, 710

  κατεβόησε δ᾽ ἂν κεκραγὼς τοξότας τρισχιλίους,

  περιετόξευσεν δ᾽ ἂν αὐτοῦ τοῦ πατρὸς τοὺς ξυγγενεῖς.

  ἀλλ᾽ ἐπειδὴ τοὺς γέροντας οὐκ ἐᾶθ᾽ ὕπνου τυχεῖν,

  ψηφίσασθε χωρὶς εἶναι τὰς γραφάς, ὅπως ἂν ᾖ

  τῷ γέροντι μὲν γέρων καὶ νωδὸς ὁ ξυνήγορος, 715

  τοῖς νέοισι δ᾽ εὐρύπρωκτος καὶ λάλος χὠ Κλεινίου.

  κἀξελαύνειν χρὴ τὸ λοιπόν, κἂν φύγῃ τις ζημιοῦν,

  τὸν γέροντα τῷ γέροντι, τὸν νέον δὲ τῷ νέῳ.

  Δικ.: ὅροι μὲν ἀγορᾶς εἰσιν οἵδε τῆς ἐμῆς.

  ἐνταῦθ᾽ ἀγοράζειν πᾶσι Πελοποννησίοις 720

  ἔξεστι καὶ Μεγαρεῦσι καὶ Βοιωτίοις,

  ἐφ᾽ ᾧτε πωλεῖν πρὸς ἐμέ, Λαμάχῳ δὲ μή.

  ἀγορανόμους δὲ τῆς ἀγορᾶς καθίσταμαι

  τρεῖς τοὺς λαχόντας τούσδ᾽ ἱμάντας ἐκ Λεπρῶν.

  ἐνταῦθα μήτε συκοφάντης εἰσίτω 725

  μήτ᾽ ἄλλος ὅστις Φασιανός ἐστ᾽ ἀνήρ.

  ἐγὼ δὲ τὴν στήλην καθ᾽ ἣν ἐσπεισάμην

  μέτειμ᾽, ἵνα στήσω φανερὰν ἐν τἀγορᾷ.

  Μεγαρεύς

  ἀγορὰ ν᾽ Ἀθάναις χαῖρε Μεγαρεῦσιν φίλα.

  ἐπόθουν τυ ναὶ τὸν φίλιον περ ματέρα. 730

  ἀλλ᾽ ὦ πόνηρα κώρι᾽ ἀθλίω πατρός,

  ἄμβατε ποττὰν μᾶδδαν, αἴ χ᾽ εὕρητέ πᾶ.

  ἀκούετε δή, ποτέχετ᾽ ἐμὶν τὰν γαστέρα·

  πότερα πεπρᾶσθαι χρῄδδετ᾽ ἢ πεινῆν κακῶς;

  Κόρα πεπρᾶσθαι πεπρᾶσθαι. 735

  Μεγ.: ἐγώνγα καὐτός φαμι. τίς δ᾽ οὕτως ἄνους

  ὃς ὑμέ κα πρίαιτο φανερὰν ζαμίαν;

  ἀλλ᾽ ἔστι γάρ μοι Μεγαρικά τις μαχανά,

  χοίρως γὰρ ὑμὲ σκευάσας φασῶ φέρειν.

  περίθεσθε τάσδε τὰς ὁπλὰς τῶν χοιρίων. 740

  ὅπως δὲ δοξεῖτ᾽ εἶμεν ἐξ ἀγαθᾶς ὑός·

  ὡς ναὶ τὸν Ἑρμᾶν, αἴπερ ἱξεῖτ᾽ οἴκαδις

  ἄπρατα, πειρασεῖσθε τᾶς λιμῶ κακῶς.

  ἀλλ᾽ ἀμφίθεσθε καὶ ταδὶ τὰ ῥυγχία,

  κἤπειτεν ἐς τὸυ σάκκον ὧδ᾽ ἐσβαίνετε. 745

 
; ὅπως δὲ γρυλλιξεῖτε καὶ κοΐξετε

  χἠσεῖτε φωνὰν χοιρίων μυστηρικῶν.

  ἐγὼν δὲ καρυξῶ Δικαιόπολιν ὅπᾳ·

  Δικαιόπολι, ἦ λῇς πρίασθαι χοιρία;

  Δικ.: τί; ἀνὴρ Μεγαρικός; 750

  Μεγ.: ἀγορασοῦντες ἵκομες.

  Δικ.: πῶς ἔχετε;

  Μεγ.: διαπεινᾶμες ἀεὶ ποττὸ πῦρ.

  Δικ.: ἀλλ᾽ ἡδύ τοι νὴ τὸν Δἴ, ἢν αὐλὸς παρῇ.

  τί δ᾽ ἄλλο πράττεθ᾽ οἱ Μεγαρῆς νῦν;

  Μεγ.: οἷα δή.

  ὅκα μὲν ἐγὼν τηνῶθεν ἐμπορευόμαν,

  ἄνδρες πρόβουλοι τοῦτ᾽ ἔπραττον τᾷ πόλει, 755

  ὅπως τάχιστα καὶ κάκιστ᾽ ἀπολοίμεθα.

  Δικ.: αὐτίκ᾽ ἄρ᾽ ἀπαλλάξεσθε πραγμάτων.

  Μεγ.: σά μάν;

  Δικ.: τί δ᾽ ἄλλο Μεγαροῖ; πῶς ὁ σῖτος ὤνιος;

  Μεγ.: παρ᾽ ἁμὶ πολυτίματος περ τοὶ θεοί.

  Δικ.: ἅλας οὖν φέρεις; 760

  Μεγ.: οὐχ ὑμὲς αὐτῶν ἄρχετε;

  Δικ.: οὐδὲ σκόροδα;

  Μεγ.: ποῖα σκόροδ᾽; ὑμὲς τῶν ἀεί,

  ὅκκ᾽ ἐσβάλητε, τὼς ἀρωραῖοι μύες

  πάσσακι τὰς ἄγλιθας ἐξορύσσετε.

  Δικ.: τί δαὶ φέρεις;

  Μεγ.: χοίρως ἐγώνγα μυστικάς.

  Δικ.: καλῶς λέγεις· ἐπίδειξον. 765

  Μεγ.: ἀλλὰ μὰν καλαί.

  ἄντεινον αἰ λῇς· ὡς παχεῖα καὶ καλά.

  Δικ.: τουτὶ τί ἦν τὸ πρᾶγμα;

  Μεγ.: χοῖρος ναὶ Δία.

  Δικ.: τί λέγεις σύ; ποδαπὴ δή ᾽στι χοῖρος;

  Μεγ.: Μεγαρικά.

  ἢ οὐ χοῖρός ἐσθ᾽ ἅδ᾽;

  Δικ.: οὐκ ἔμοιγε φαίνεται.

  Μεγ.: οὐ δεινά; θᾶσθε τῶδε τὰς ἀπιστίας· 770