Complete Works of Euripides
Page 86
δέξαιτ΄ ὀμφάν;
— εἴ πως βαρύθυμον ὀργὰν
καὶ λῆμα φρενῶν μεθείη͵
μήτοι τό γ΄ ἐμὸν πρόθυμον
φίλοισιν ἀπέστω.
— ἀλλὰ βᾶσά νιν 180
δεῦρο πόρευσον οἴκων
ἔξω· φίλα καὶ τάδ΄ αὔδα.
— σπεῦσον πρίν τι κακῶσαι τοὺς εἴσω·
πένθος γὰρ μεγάλως τόδ΄ ὁρμᾶται.
Τρ. δράσω τάδ΄· ἀτὰρ φόβος εἰ πείσω
δέσποιναν ἐμήν·
μόχθου δὲ χάριν τήνδ΄ ἐπιδώσω.
καίτοι τοκάδος δέργμα λεαίνης
ἀποταυροῦται δμωσίν͵ ὅταν τις
μῦθον προφέρων πέλας ὁρμηθῇ.
σκαιοὺς δὲ λέγων κοὐδέν τι σοφοὺς 190
τοὺς πρόσθε βροτοὺς οὐκ ἂν ἁμάρτοις͵
οἵτινες ὕμνους ἐπὶ μὲν θαλίαις
ἐπί τ΄ εἰλαπίναις καὶ παρὰ δείπνοις
ηὕροντο βίου τερπνὰς ἀκοάς·
στυγίους δὲ βροτῶν οὐδεὶς λύπας
ηὕρετο μούσῃ καὶ πολυχόρδοις
ᾠδαῖς παύειν͵ ἐξ ὧν θάνατοι
δειναί τε τύχαι σφάλλουσι δόμους.
καίτοι τάδε μὲν κέρδος ἀκεῖσθαι
μολπαῖσι βροτούς· ἵνα δ΄ εὔδειπνοι 200
δαῖτες͵ τί μάτην τείνουσι βοήν;
τὸ παρὸν γὰρ ἔχει τέρψιν ἀφ΄ αὑτοῦ
δαιτὸς πλήρωμα βροτοῖσιν.
Χο. ἰαχὰν ἄιον πολύστονον γόων͵
λιγυρὰ δ΄ ἄχεα μογερὰ βοᾷ
τὸν ἐν λέχει προδόταν κακόνυμφον·
θεοκλυτεῖ δ΄ ἄδικα παθοῦσα
τὰν Ζηνὸς ὁρκίαν Θέμιν͵
ἅ νιν ἔβασεν
Ἑλλάδ΄ ἐς ἀντίπορον 210
δι΄ ἅλα νύχιον ἐφ΄ ἁλμυρὰν
πόντου κλῇδ΄ ἀπέραντον.
ΜΗΔΕΙΑ
Κορίνθιαι γυναῖκες͵ ἐξῆλθον δόμων͵
μή μοί τι μέμφησθ΄· οἶδα γὰρ πολλοὺς βροτῶν
σεμνοὺς γεγῶτας͵ τοὺς μὲν ὀμμάτων ἄπο͵
τοὺς δ΄ ἐν θυραίοις· οἱ δ΄ ἀφ΄ ἡσύχου ποδὸς
δύσκλειαν ἐκτήσαντο καὶ ῥᾳθυμίαν.
δίκη γὰρ οὐκ ἔνεστ΄ ἐν ὀφθαλμοῖς βροτῶν͵
ὅστις πρὶν ἀνδρὸς σπλάγχνον ἐκμαθεῖν σαφῶς 220
στυγεῖ δεδορκώς͵ οὐδὲν ἠδικημένος. . . .
χρὴ δὲ ξένον μὲν κάρτα προσχωρεῖν πόλει . .
οὐδ΄ ἀστὸν ᾔνεσ΄ ὅστις αὐθάδης γεγὼς
πικρὸς πολίταις ἐστὶν ἀμαθίας ὕπο.
ἐμοὶ δ΄ ἄελπτον πρᾶγμα προσπεσὸν τόδε
ψυχὴν διέφθαρκ΄· οἴχομαι δὲ καὶ βίου
χάριν μεθεῖσα κατθανεῖν χρῄζω͵ φίλαι.
ἐν ᾧ γὰρ ἦν μοι πάντα γιγνώσκειν καλῶς͵
κάκιστος ἀνδρῶν ἐκβέβηχ΄ οὑμὸς πόσις.
πάντων δ΄ ὅσ΄ ἔστ΄ ἔμψυχα καὶ γνώμην ἔχει 230
γυναῖκές ἐσμεν ἀθλιώτατον φυτόν·
ἃς πρῶτα μὲν δεῖ χρημάτων ὑπερβολῇ
πόσιν πρίασθαι͵ δεσπότην τε σώματος
λαβεῖν· κακοῦ γὰρ τοῦτ΄ ἔτ΄ ἄλγιον κακόν.
κἀν τῷδ΄ ἀγὼν μέγιστος͵ ἢ κακὸν λαβεῖν
ἢ χρηστόν. οὐ γὰρ εὐκλεεῖς ἀπαλλαγαὶ
γυναιξίν͵ οὐδ΄ οἷόν τ΄ ἀνήνασθαι πόσιν.
ἐς καινὰ δ΄ ἤθη καὶ νόμους ἀφιγμένην
δεῖ μάντιν εἶναι͵ μὴ μαθοῦσαν οἴκοθεν͵
ὅτῳ μάλιστα χρήσεται ξυνευνέτῃ. 240
κἂν μὲν τάδ΄ ἡμῖν ἐκπονουμέναισιν εὖ
πόσις ξυνοικῇ μὴ βίᾳ φέρων ζυγόν͵
ζηλωτὸς αἰών· εἰ δὲ μή͵ θανεῖν χρεών.
ἀνὴρ δ΄͵ ὅταν τοῖς ἔνδον ἄχθηται ξυνών͵
ἔξω μολὼν ἔπαυσε καρδίαν ἄσης·
[ἢ πρὸς φίλον τιν΄ ἢ πρὸς ἥλικα τραπείς·]
ἡμῖν δ΄ ἀνάγκη πρὸς μίαν ψυχὴν βλέπειν.
λέγουσι δ΄ ἡμᾶς ὡς ἀκίνδυνον βίον
ζῶμεν κατ΄ οἴκους͵ οἳ δὲ μάρνανται δορί·
κακῶς φρονοῦντες· ὡς τρὶς ἂν παρ΄ ἀσπίδα 250
στῆναι θέλοιμ΄ ἂν μᾶλλον ἢ τεκεῖν ἅπαξ.
ἀλλ΄ οὐ γὰρ αὑτὸς πρὸς σὲ κἄμ΄ ἥκει λόγος·
σοὶ μὲν πόλις θ΄ ἥδ΄ ἐστὶ καὶ πατρὸς δόμοι
βίου τ΄ ὄνησις καὶ φίλων συνουσία͵
ἐγὼ δ΄ ἔρημος ἄπολις οὖσ΄ ὑβρίζομαι
πρὸς ἀνδρός͵ ἐκ γῆς βαρβάρου λελῃσμένη͵
οὐ μητέρ΄͵ οὐκ ἀδελφόν͵ οὐχὶ συγγενῆ
μεθορμίσασθαι τῆσδ΄ ἔχουσα συμφορᾶς.
τοσοῦτον οὖν σου τυγχάνειν βουλήσομαι͵
ἤν μοι πόρος τις μηχανή τ΄ ἐξευρεθῇ 260
πόσιν δίκην τῶνδ΄ ἀντιτείσασθαι κακῶν͵
[τὸν δόντα τ΄ αὐτῷ θυγατέρ΄ ἥ τ΄ ἐγήματο]
σιγᾶν. γυνὴ γὰρ τἄλλα μὲν φόβου πλέα
κακή τ΄ ἐς ἀλκὴν καὶ σίδηρον εἰσορᾶν·
ὅταν δ΄ ἐς εὐνὴν ἠδικημένη κυρῇ͵
οὐκ ἔστιν ἄλλη φρὴν μιαιφονωτέρα.
Χο. δράσω τάδ΄· ἐνδίκως γὰρ ἐκτείσῃ πόσιν͵
Μήδεια. πενθεῖν δ΄ οὔ σε θαυμάζω τύχας.
ὁρῶ δὲ καὶ Κρέοντα͵ τῆσδ΄ ἄνακτα γῆς͵
στείχοντα͵ καινῶν ἄγγελον βουλευμάτων. 270
ΚΡΕΩΝ
σὲ τὴν σκυθρωπὸν καὶ πόσει θυμουμένην͵
Μήδειαν͵ εἶπον τῆσδε γῆς ἔξω περᾶν
φυγάδα͵ λαβοῦσαν δισσὰ σὺν σαυτῇ τέκνα·
καὶ μή τι μέλλειν· ὡς ἐγὼ βραβεὺς λόγου
τοῦδ΄ εἰμί͵ κοὐκ ἄπειμι πρὸς δόμους πάλιν͵
πρὶν ἄ�
� σε γαίας τερμόνων ἔξω βάλω.
Μη. αἰαῖ· πανώλης ἡ τάλαιν΄ ἀπόλλυμαι.
ἐχθροὶ γὰρ ἐξιᾶσι πάντα δὴ κάλων͵
κοὐκ ἔστιν ἄτης εὐπρόσοιστος ἔκβασις.
ἐρήσομαι δὲ καὶ κακῶς πάσχουσ΄ ὅμως· 280
τίνος μ΄ ἕκατι γῆς ἀποστέλλεις͵ Κρέον;
Κρ. δέδοικά σ΄ — οὐδὲν δεῖ παραμπίσχειν λόγους —
μή μοί τι δράσῃς παῖδ΄ ἀνήκεστον κακόν.
συμβάλλεται δὲ πολλὰ τοῦδε δείματος·
σοφὴ πέφυκας καὶ κακῶν πολλῶν ἴδρις͵
λυπῇ δὲ λέκτρων ἀνδρὸς ἐστερημένη.
κλύω δ΄ ἀπειλεῖν σ΄͵ ὡς ἀπαγγέλλουσί μοι͵
τὸν δόντα καὶ γήμαντα καὶ γαμουμένην
δράσειν τι. ταῦτ΄ οὖν πρὶν παθεῖν φυλάξομαι.
κρεῖσσον δέ μοι νῦν πρός σ΄ ἀπεχθέσθαι͵ γύναι͵ 290
ἢ μαλθακισθένθ΄ ὕστερον μέγα στένειν.
Μη. φεῦ φεῦ.
οὐ νῦν με πρῶτον͵ ἀλλὰ πολλάκις͵ Κρέον͵
ἔβλαψε δόξα μεγάλα τ΄ εἴργασται κακά.
χρὴ δ΄ οὔποθ΄ ὅστις ἀρτίφρων πέφυκ΄ ἀνὴρ
παῖδας περισσῶς ἐκδιδάσκεσθαι σοφούς·
χωρὶς γὰρ ἄλλης ἧς ἔχουσιν ἀργίας
φθόνον πρὸς ἀστῶν ἀλφάνουσι δυσμενῆ.
σκαιοῖσι μὲν γὰρ καινὰ προσφέρων σοφὰ
δόξεις ἀχρεῖος κοὐ σοφὸς πεφυκέναι·
τῶν δ΄ αὖ δοκούντων εἰδέναι τι ποικίλον 300
κρείσσων νομισθεὶς ἐν πόλει λυπρὸς φανῇ.
ἐγὼ δὲ καὐτὴ τῆσδε κοινωνῶ τύχης.
σοφὴ γὰρ οὖσα͵ τοῖς μέν εἰμ΄ ἐπίφθονος͵
τοῖς δ΄ ἡσυχαία͵ τοῖς δὲ θατέρου τρόπου͵
τοῖς δ΄ αὖ προσάντης· εἰμὶ δ΄ οὐκ ἄγαν σοφή.
σὺ δ΄ οὖν φοβῇ με· μὴ τί πλημμελὲς πάθῃς;
οὐχ ὧδ΄ ἔχει μοιμὴ τρέσῃς ἡμᾶς͵ Κρέον
ὥστ΄ ἐς τυράννους ἄνδρας ἐξαμαρτάνειν.
σὺ γὰρ τί μ΄ ἠδίκηκας; ἐξέδου κόρην
ὅτῳ σε θυμὸς ἦγεν. ἀλλ΄ ἐμὸν πόσιν 310
μισῶ· σὺ δ΄͵ οἶμαι͵ σωφρονῶν ἔδρας τάδε.
καὶ νῦν τὸ μὲν σὸν οὐ φθονῶ καλῶς ἔχειν·
νυμφεύετ΄͵ εὖ πράσσοιτε· τήνδε δὲ χθόνα
ἐᾶτέ μ΄ οἰκεῖν. καὶ γὰρ ἠδικημένοι
σιγησόμεσθα͵ κρεισσόνων νικώμενοι.
Κρ. λέγεις ἀκοῦσαι μαλθάκ΄͵ ἀλλ΄ ἔσω φρενῶν
ὀρρωδία μοι μή τι βουλεύσῃς κακόν͵
τόσῳ δέ γ΄ ἧσσον ἢ πάρος πέποιθά σοι·
γυνὴ γὰρ ὀξύθυμος͵ ὡς δ΄ αὔτως ἀνήρ͵
ῥᾴων φυλάσσειν ἢ σιωπηλὸς σοφός. 320
ἀλλ΄ ἔξιθ΄ ὡς τάχιστα͵ μὴ λόγους λέγε·
ὡς ταῦτ΄ ἄραρε͵ κοὐκ ἔχεις τέχνην ὅπως
μενεῖς παρ΄ ἡμῖν οὖσα δυσμενὴς ἐμοί.
Μη. μή͵ πρός σε γονάτων τῆς τε νεογάμου κόρης.
Κρ. λόγους ἀναλοῖς· οὐ γὰρ ἂν πείσαις ποτέ.
Μη. ἀλλ΄ ἐξελᾷς με κοὐδὲν αἰδέσῃ λιτάς;
Κρ. φιλῶ γὰρ οὐ σὲ μᾶλλον ἢ δόμους ἐμούς.
Μη. ὦ πατρίς͵ ὥς σου κάρτα νῦν μνείαν ἔχω.
Κρ. πλὴν γὰρ τέκνων ἔμοιγε φίλτατον πολύ.
Μη. φεῦ φεῦ͵ βροτοῖς ἔρωτες ὡς κακὸν μέγα. 330
Κρ. ὅπως ἄν͵ οἶμαι͵ καὶ παραστῶσιν τύχαι.
Μη. Ζεῦ͵ μὴ λάθοι σε τῶνδ΄ ὃς αἴτιος κακῶν.
Κρ. ἕρπ΄͵ ὦ ματαία͵ καί μ΄ ἀπάλλαξον πόνων.
Μη. πονοῦμεν ἡμεῖς κοὐ πόνων κεχρήμεθα.
Κρ. τάχ΄ ἐξ ὀπαδῶν χειρὸς ὠσθήσῃ βίᾳ.
Μη. μὴ δῆτα τοῦτό γ΄͵ ἀλλά σ΄ αἰτοῦμαι͵ Κρέον . .
Κρ. ὄχλον παρέξεις͵ ὡς ἔοικας͵ ὦ γύναι.
Μη. φευξούμεθ΄· οὐ τοῦθ΄ ἱκέτευσα σοῦ τυχεῖν.
Κρ. τί δαὶ βιάζῃ κοὐκ ἀπαλλάσσῃ χερός;
Μη. μίαν με μεῖναι τήνδ΄ ἔασον ἡμέραν 340
καὶ ξυμπερᾶναι φροντίδ΄ ᾗ φευξούμεθα͵
παισίν τ΄ ἀφορμὴν τοῖς ἐμοῖς͵ ἐπεὶ πατὴρ
οὐδὲν προτιμᾷ μηχανήσασθαι τέκνοις.
οἴκτιρε δ΄ αὐτούς· καὶ σύ τοι παίδων πατὴρ
πέφυκας· εἰκὸς δ΄ ἐστὶν εὔνοιάν σ΄ ἔχειν.
τοὐμοῦ γὰρ οὔ μοι φροντίς͵ εἰ φευξούμεθα͵
κείνους δὲ κλαίω συμφορᾷ κεχρημένους.
Κρ. ἥκιστα τοὐμὸν λῆμ΄ ἔφυ τυραννικόν͵
αἰδούμενος δὲ πολλὰ δὴ διέφθορα·
καὶ νῦν ὁρῶ μὲν ἐξαμαρτάνων͵ γύναι͵ 350
ὅμως δὲ τεύξῃ τοῦδε· προυννέπω δέ σοι͵
εἴ σ΄ ἡ ΄πιοῦσα λαμπὰς ὄψεται θεοῦ
καὶ παῖδας ἐντὸς τῆσδε τερμόνων χθονός͵
θανῇ· λέλεκται μῦθος ἀψευδὴς ὅδε.
νῦν δ΄͵ εἰ μένειν δεῖ͵ μίμν΄ ἐφ΄ ἡμέραν μίαν·
οὐ γάρ τι δράσεις δεινὸν ὧν φόβος μ΄ ἔχει.
Χο. [δύστανε γύναι͵]
φεῦ φεῦ͵ μελέα τῶν σῶν ἀχέων.
ποῖ ποτε τρέψῃ; τίνα πρὸς ξενίαν;
ἦ δόμον ἢ χθόνα σωτῆρα κακῶν 360
ἐξευρήσεις;
ὡς εἰς ἄπορόν σε κλύδωνα θεός͵
Μήδεια͵ κακῶν ἐπόρευσε.
Μη. κακῶς πέπρακται πανταχῇ· τίς ἀντερεῖ;
ἀλλ΄ οὔτι ταύτῃ ταῦτα͵ μὴ δοκεῖτέ πω.
ἔτ΄ εἴσ΄ ἀγῶνες τοῖς νεωστὶ νυμφίοις
καὶ τοῖσι κηδεύσασιν οὐ σμικροὶ πόνοι.
δοκεῖς γὰρ ἄν με τόνδε θωπεῦσαί ποτε͵
εἰ μή τι κερδαίνουσαν ἢ τεχνωμ�
��νην;
οὐδ΄ ἂν προσεῖπον οὐδ΄ ἂν ἡψάμην χεροῖν. 370
ὃ δ΄ ἐς τοσοῦτον μωρίας ἀφίκετο͵
ὥστ΄ ἐξὸν αὐτῷ τἄμ΄ ἑλεῖν βουλεύματα
γῆς ἐκβαλόντι͵ τήνδ΄ ἀφῆκεν ἡμέραν
μεῖναί μ΄͵ ἐν ᾗ τρεῖς τῶν ἐμῶν ἐχθρῶν νεκροὺς
θήσω͵ πατέρα τε καὶ κόρην πόσιν τ΄ ἐμόν.
πολλὰς δ΄ ἔχουσα θανασίμους αὐτοῖς ὁδούς͵
οὐκ οἶδ΄ ὁποίᾳ πρῶτον ἐγχειρῶ͵ φίλαι·
πότερον ὑφάψω δῶμα νυμφικὸν πυρί͵
ἢ θηκτὸν ὤσω φάσγανον δι΄ ἥπατος͵
σιγῇ δόμους ἐσβᾶσ΄͵ ἵν΄ ἔστρωται λέχος. 380
ἀλλ΄ ἕν τί μοι πρόσαντες· εἰ ληφθήσομαι
δόμους ὑπεσβαίνουσα καὶ τεχνωμένη͵
θανοῦσα θήσω τοῖς ἐμοῖς ἐχθροῖς γέλων.
κράτιστα τὴν εὐθεῖαν͵ ᾗ πεφύκαμεν
σοφαὶ μάλιστα͵ φαρμάκοις αὐτοὺς ἑλεῖν.
εἶἑν·
καὶ δὴ τεθνᾶσι· τίς με δέξεται πόλις;
τίς γῆν ἄσυλον καὶ δόμους ἐχεγγύους
ξένος παρασχὼν ῥύσεται τοὐμὸν δέμας;
οὐκ ἔστι. μείνασ΄ οὖν ἔτι σμικρὸν χρόνον͵
ἢν μέν τις ἡμῖν πύργος ἀσφαλὴς φανῇ͵ 390
δόλῳ μέτειμι τόνδε καὶ σιγῇ φόνον·
ἢν δ΄ ἐξελαύνῃ ξυμφορά μ΄ ἀμήχανος͵
αὐτὴ ξίφος λαβοῦσα͵ κεἰ μέλλω θανεῖν͵
κτενῶ σφε͵ τόλμης δ΄ εἶμι πρὸς τὸ καρτερόν.
οὐ γὰρ μὰ τὴν δέσποιναν ἣν ἐγὼ σέβω
μάλιστα πάντων καὶ ξυνεργὸν εἱλόμην͵
Ἑκάτην͵ μυχοῖς ναίουσαν ἑστίας ἐμῆς͵
χαίρων τις αὐτῶν τοὐμὸν ἀλγυνεῖ κέαρ.
πικροὺς δ΄ ἐγώ σφιν καὶ λυγροὺς θήσω γάμους͵