Complete Works of Euripides

by Euripides

Ὦ παρθέν’, ἥκεις τὸν Κλυταιμήστρας τάφον

  στέψασα καὶ σπείσασα νερτέροις χοάς;

  Ἑρμιονη

  [1323] Ἥκω, λαβοῦσα πρευμένειαν. ἀλλά μοι

  φόβος τις εἰσελήλυθ’, ἥντιν’ ἐν δόμοις

  [1325] τηλουρὸς οὖσα δωμάτων κλύω βοήν.

  Ἠλέκτρα

  Τί δ’; Ἄξι’ ἡμῖν τυγχάνει στεναγμάτων.

  Ἑρμιονη

  Εὔφημος ἴσθι· τί δὲ νεώτερον λέγεις;

  Ἠλέκτρα

  Θανεῖν Ὀρέστην κἄμ’ ἔδοξε τῇδε γῇ.

  Ἑρμιονη

  Μὴ δῆτ’, ἐμοῦ γε συγγενεῖς πεφυκότας.

  Ἠλέκτρα

  [1330] Ἄραρ’· ἀνάγκης δ’ ἐς ζυγὸν καθέσταμεν.

  Ἑρμιονη

  Ἦ τοῦδ’ ἕκατι καὶ βοὴ κατὰ στέγας;

  Ἠλέκτρα

  Ἱκέτης γὰρ Ἑλένης γόνασι προσπεσὼν βοᾷ

  Ἑρμιονη

  Τίς; Οὐδὲν οἶδα μᾶλλον, ἢν σὺ μὴ λέγῃς.

  Ἠλέκτρα

  Τλήμων Ὀρέστης· μὴ θανεῖν, ἐμοῦ θ’ ὕπερ.

  Ἑρμιονη

  [1335] Ἐπ’ ἀξίοισί τἄρ’ ἀνευφημεῖ δόμος.

  Ἠλέκτρα

  [1336] Περὶ τοῦ γὰρ ἄλλου μᾶλλον ἂν φθέγξαιτό τις;

  Ἀλλ’ ἐλθὲ καὶ μετάσχες ἱκεσίας φίλοις,

  σῇ μητρὶ προσπεσοῦσα τῇ μέγ’ ὀλβίᾳ,

  Μενέλαον ἡμᾶς μὴ θανόντας εἰσιδεῖν.

  [1340] Ἀλλ’, ὦ τραφεῖσα μητρὸς ἐν χεροῖν ἐμῆς,

  οἴκτιρον ἡμᾶς κἀπικούφισον κακῶν.

  Ἴθ’ εἰς ἀγῶνα δεῦρ’, ἐγὼ δ’ ἡγήσομαι·

  σωτηρίας γὰρ τέρμ’ ἔχεις ἡμῖν μόνη.

  Ἑρμιονη

  Δδού, διώκω τὸν ἐμὸν ἐς δόμους πόδα.

  [1345] σώθηθ’ ὅσον γε τοὐπ’ ἐμέ.

  Ἠλέκτρα

  Ὦ κατὰ στέγας

  φίλοι ξιφήρεις, οὐχὶ συλλήψεσθ’ ἄγραν;

  Ἑρμιονη

  Οἲ ἐγώ· τίνας τούσδ’ εἰσορῶ;

  Ὀρέστης

  Σιγᾶν χρεών·

  ἡμῖν γὰρ ἥκεις, οὐχὶ σοί, σωτηρία.

  Ἠλέκτρα

  [1349] Ἔχεσθ’ ἔχεσθε· φάσγανον δὲ πρὸς δέρῃ

  [1350] βάλλοντες ἡσυχάζεθ’, ὡς εἰδῇ τόδε

  Μενέλαος, οὕνεκ’ ἄνδρας, οὐ Φρύγας κακούς,

  εὑρὼν ἔπραξεν οἷα χρὴ πράσσειν κακούς.

  Χορός

  Ἰὼ ἰὼ φίλαι,

  κτύπον ἐγείρετε, κτύπον καὶ βοὰν

  πρὸ μελάθρων, ὅπως ὁ πραχθεὶς φόνος

  [1355] μὴ δεινὸν Ἀργείοισιν ἐμβάλῃ φόβον,

  βοηδρομῆσαι πρὸς δόμους τυραννικούς,

  πρὶν ἐτύμως ἴδω τὸν Ἑλένας φόνον

  καθαιμακτὸν ἐν δόμοις κείμενον,

  ἢ καὶ λόγον του προσπόλων πυθώμεθα·

  [1360] τὰ μὲν γὰρ οἶδα συμφορᾶς, τὰ δ’ οὐ σαφῶς.

  Χορός

  Διὰ δίκας ἔβα θεῶν

  νέμεσις ἐς Ἑλέναν.

  Δακρύοισι γὰρ Ἑλλάδ’ ἅπασαν ἔπλησε,

  διὰ τὸν ὀλόμενον ὀλόμενον Ἰδαῖον

  [1365] Πάριν, ὃς ἄγαγ’ Ἑλλάδ’ εἰς Ἴλιον.

  Ἀλλὰ κτυπεῖ γὰρ κλῇθρα βασιλείων δόμων,

  σιγήσατ’· ἔξω γάρ τις ἐκβαίνει Φρυγῶν,

  οὗ πευσόμεσθα τἀν δόμοις ὅπως ἔχει.

  Φρύξ

  [1369] Ἀργέι¨ον ξίφος ἐκ θανάτου πέφευγα

  [1370] βαρβάροις ἐν εὐμάρι-

  σιν, κεδρωτὰ παστάδων ὑπὲρ τέραμνα

  Δωρικάς τε τριγλύφους,

  φροῦδα φροῦδα, γᾶ γᾶ,

  βαρβάροισι δρασμοῖς.

  [1375] Αἰαῖ·

  πᾷ φύγω, ξέναι, πολιὸν αἰθέρ’ ἀμ-

  πτάμενος ἢ πόντον, Ὠκεανὸς ὃν

  ταυρόκρανος ἀγκάλαις

  ἑλίσσων κυκλοῖ χθόνα;

  Χορός

  [1380] Τί δ’ ἔστιν, Ἑλένης πρόσπολ’. Ἰδαῖον κάρα;

  Φρύξ

  Ἴλιον Ἴλιον, ὤμοι μοι,

  Φρύγιον ἄστυ καὶ καλλίβωλον Ἴ-

  δας ὄρος ἱερόν, ὥς σ’ ὀλόμενον στένω

  ἁρμάτειον ἁρμάτειον μέλος

  [1385] βαρβάρῳ βοᾷ δι’ ὀρνιθόγονον

  ὄμμα κυκνοπτέρου καλλοσύνας, Λήδας

  σκύμνου, δυσελένας

  δυσελένας,

  ξεστῶν περγάμων Ἀπολλωνίων

  ἐρινύν· ὀττοτοῖ·

  [1390] ἰαλέμων ἰαλέμων

  Δαρδανία τλᾶμον Γανυμήδεος

  ἱπποσύνᾳ, Διὸς εὐνέτα.

  Χορός

  Σαφῶς λέγ’ ἡμῖν αὔθ’ ἕκαστα τἀν δόμοις.

  Τὰ γὰρ πρὶν οὐκ εὔγνωστα συμβαλοῦσ’ ἔχω.

  Φρύξ

  [1395] Αἴλινον αἴλινον ἀρχὰν θανάτου

  βάρβαροι λέγουσιν, αἰαῖ,

  Ἀσιάδι φωνᾷ, βασιλέων

  ὅταν αἷμα χυθῇ κατὰ γᾶν ξίφεσιν

  σιδαρέοισιν Ἅιδα.

  [1400] Ἦλθον ἐς δόμους, ἵν’ αὔθ’ ἕ-

  καστά σοι λέγω, λέοντες

  Ἕλλανες δύο διδύμω·

  τῷ μὲν ὁ στρατηλάτας πατὴρ ἐκλῄζεθ’,

  ὃ δὲ παῖς Στροφίου, κακόμητις ἀνήρ,

  οἷος Ὀδυσσεύς, σιγᾷ δόλιος,

  [1405] πιστὸς δὲ φίλοις, θρασὺς εἰς ἀλκάν,

  ξυνετὸς πολέμου, φόνιός τε δράκων.

  Ἔρροι τᾶς ἡσύχου

  προνοίας κακοῦργος ὤν.

  Οἳ δὲ πρὸς θρόνους ἔσω

  μολόντες ἇς ἔγημ’ ὁ τοξότας Πάρις

  [1410] γυναικός, ὄμμα δακρύοις

  πεφυρμένοι, ταπεινοὶ

  ἕζονθ’, ὃ μὲν τὸ κεῖθεν, ὃ δὲ

  τὸ κεῖθεν, ἄλλος ἄλλοθεν πεφραγμένοι.

  Περὶ δὲ γόν�
� χέρας ἱκεσίους ἔβαλον ἔβαλον

  [1415] Ἑλένας ἄμφω.

  Ἀνὰ δὲ δρομάδες ἔθορον ἔθορον

  ἀμφίπολοι Φρύγες·

  προσεῖπε δ’ ἄλλος ἄλλον ἐν φόβῳ πεσών,

  μή τις εἴη δόλος.

  [1420] Κἀδόκει τοῖς μὲν οὔ,

  τοῖς δ’ ἐς ἀρκυστάταν

  μηχανὰν ἐμπλέκειν

  παῖδα τὰν Τυνδαρίδ’ ὁ

  μητροφόντας δράκων.

  Χορός

  [1425] Σὺ δ’ ἦσθα ποῦ τότ’; Ἢ πάλαι φεύγεις φόβῳ,

  Φρύξ

  [1426] Φρυγίοις ἔτυχον Φρυγίοισι νόμοις

  παρὰ βόστρυχον αὔραν αὔραν

  Ἑλένας Ἑλένας εὐπαγεῖ

  κύκλῳ πτερίνῳ πρὸ παρηίδος

  [1430] ἀίσσων βαρβάροις νόμοισιν.

  Ἃ δὲ λίνον ἠλακάτᾳ

  δακτύλοις ἕλισσεν,

  νῆμα δ’ ἵετο πέδῳ,

  σκύλων Φρυγίων ἐπὶ τύμβον ἀγάλ-

  [1435] ματα συστολίσαι χρῄζουσα λίνῳ,

  φάρεα πορφύρεα, δῶρα Κλυταιμήστρᾳ.

  Προσεῖπεν δ’ Ὀρέστας

  Λάκαιναν κόραν· ὦ

  Διὸς παῖ, θὲς ἴχνος

  [1440] πέδῳ δεῦρ’ ἀποστᾶσα κλισμοῦ,

  Πέλοπος ἐπὶ προπάτορος ἕδραν

  παλαιᾶς ἑστίας,

  ἵν’ εἰδῇς λόγους ἐμούς.

  Ἄγει δ’ ἄγει νιν· ἃ δ’ ἐφείπετ’,

  [1445] οὐ πρόμαντις ὧν ἔμελλεν·

  ὁ δὲ συνεργὸς ἄλλ’ ἔπρασσ’

  ἰὼν κακὸς Φωκεύς·

  οὐκ ἐκποδὼν ἴτ’; Ἀλλ’ ἀεὶ κακοὶ Φρύγες.

  Ἔκλῃσε δ’ ἄλλον ἄλλοσ’ ἐν

  στέγαισι· τοὺς μὲν ἐν σταθμοῖ-

  σιν ἱππικοῖσι, τοὺς δ’ ἐν ἐξ-

  [1450] έδραισι, τοὺς δ’ ἐκεῖσ’ ἐκεῖθεν ἄλλον ἄλ-

  λοσε διαρμόσας ἀποπρὸ δεσποίνας.

  Χορός

  `Τί τοὐπὶ τῷδε συμφορᾶς ἐγίγνετο;

  Φρύξ

  [1453] Ἰδαία μᾶτερ

  μᾶτερ ὀβρίμα ὀβρίμα,

  [1455] αἰαὶ φονίων παθέων ἀνόμων

  τε κακῶν ἅπερ ἔδρακον ἔδρακον

  ἐν δόμοις τυράννων.

  Ἀμφιπορφυρέων πέπλων

  ὑπὸ σκότου ξίφη σπάσα-

  ντες ἄλλος ἄλλοσ’ ἐν χεροῖν

  δίνασεν ὄμμα, μή τις παρὼν τύχοι.

  [1460] Ὡς κάπροι δ’ ὀρέστεροι γυ-

  ναικὸς ἀντίοι σταθέντες

  ἐννέπουσι· Κατθανῇ

  κατθανῇ,

  κακός σ’ ἀποκτείνει πόσις,

  κασιγνήτου προδοὺς

  ἐν Ἄργει θανεῖν γόνον.

  [1465] Ἃ δ’ ἀνίαχεν ἴ-

  αχεν· Ὤμοι μοι.

  Λευκὸν δ’ ἐμβαλοῦσα πῆχυν στέρνοις

  κτύπησε κρᾶτα μέλεον πλαγᾷ·

  φυγᾷ δὲ ποδὶ τὸ χρυσεοσάνδαλον

  ἴχνος ἔφερεν ἔφερεν· ἐς

  κόμας δὲ δακτύλους δικὼν Ὀρέστας,

  [1470] Μυκηνίδ’ ἀρβύλαν προβάς,

  ὤμοις ἀριστεροῖσιν ἀνακλάσας δέρην,

  παίειν λαιμῶν ἔμελ-

  [1472β] λεν εἴσω μέλαν ξίφος.

  Χορός

  Ποῦ δ’ ἦτ’ ἀμύνειν οἱ κατὰ στέγας Φρύγες;

  Φρύξ

  [1473] Ἰαχᾷ

  δόμων θύρετρα καὶ σταθμοὺς

  μοχλοῖσιν ἐκβαλόντες, ἔνθ’ ἐμίμνομεν,

  [1475] βοηδρομοῦμεν ἄλλος ἄλλοθεν στέγης,

  ὃ μὲν πέτρους, ὃ δ’ ἀγκύλας,

  ὃ δὲ ξίφος πρόκωπον ἐν χεροῖν ἔχων.

  Ἔναντα δ’ ἦλθε Πυλάδης

  ἀλίαστος, οἷος οἷος Ἕκ-

  [1480] τωρ ὁ Φρύγιος ἢ τρικόρυθος Αἴας,

  ὃν εἶδον εἶδον ἐν πύλαις

  Πριαμίσι· φασγάνων δ’ ἀκμὰς

  συνήψαμεν.

  Δὴ τότε διαπρεπεῖς τότ’ ἐγένοντο Φρύγες,

  ὅσον Ἄρεως ἀλκὰν

  [1485] ἥσσονες Ἑλλάδος ἐγενόμεθ’ αἰχμᾶς,

  ὃ μὲν οἰχόμενος φυγάς, ὃ δὲ νέκυς ὤν,

  ὃ δὲ τραῦμα φέρων, ὃ δὲ λισσόμενος,

  θανάτου προβολάν·

  ὑπὸ σκότον δ’ ἐφεύγομεν·

  νεκροὶ δ’ ἔπιπτον, οἳ δ’ ἔμελλον, οἳ δ’ ἔκειντ’.

  [1490] Ἔμολε δ’ ἁ τάλαιν’ Ἑρμιόνα δόμους

  ἐπὶ φόνῳ χαμαιπετεῖ ματρός, ἅ

  νιν ἔτεκεν τλάμων.

  Ἄθυρσοι δ’

  οἷά νιν δραμόντε Βάκχαι

  σκύμνον ἐν χεροῖν ὀρείαν

  ξυνήρπασαν· πάλιν δὲ τὰν Διὸς κόραν

  ἐπὶ σφαγὰν ἔτεινον· ἃ δ’

  ἐκ θαλάμων

  [1495] ἐγένετο διαπρὸ δωμάτων

  ἄφαντος, ὦ Ζεῦ καὶ γᾶ

  καὶ φῶς καὶ νύξ,

  ἤτοι φαρμάκοισιν ἢ

  μάγων τέχναις ἢ θεῶν κλοπαῖς.

  Τὰ δ’ ὕστερ’ οὐκέτ’ οἶδα· δρα-

  πέτην γὰρ ἐξέκλεπτον ἐκ δόμων πόδα.

  [1500] Πολύπονα δὲ πολύπονα πάθεα

  Μενέλεως ἀνασχόμενος ἀνόνητον ἀ-

  πὸ Τροίας ἔλαβε τὸν Ἑλένας γάμον.

  Χορός

  [1503] Καὶ μὴν ἀμείβει καινὸν ἐκ καινῶν τόδε·

  ξιφηφόρον γὰρ εἰσορῶ πρὸ δωμάτων

  [1505] βαίνοντ’ Ὀρέστην ἐπτοημένῳ ποδί.

  Ὀρέστης

  Ποῦ ‘στιν οὗτος ὃς πέφευγεν ἐκ δόμων τοὐμὸν ξίφος;

  Φρύξ

  Προσκυνῶ σ’, ἄναξ, νόμοισι βαρβάροισι προσπίτνων.

  Ὀρέστης

  Οὐκ ἐν Ἰλίῳ τάδ’ ἐστίν, ἀλλ’ ἐν Ἀργείᾳ χθονί.

  Φρύξ

  Πανταχοῦ ζῆν ἡδὺ μᾶλλον ἢ θανεῖν τοῖς σώφροσιν.

  Ὀρέστης


  [1510] Οὔτι που κραυγὴν ἔθηκας Μενέλεῳ βοηδρομεῖν;

  Φρύξ

  Σοὶ μὲν οὖν ἔγωγ’ ἀμύνειν· ἀξιώτερος γὰρ εἶ.

  Ὀρέστης

  Ἐνδίκως ἡ Τυνδάρειος ἆρα παῖς διώλετο;

  Φρύξ

  Ἐνδικώτατ’, εἴ γε λαιμοὺς εἶχε τριπτύχους θανεῖν.

  Ὀρέστης

  Δειλίᾳ γλώσσῃ χαρίζῃ, τἄνδον οὐχ οὕτω φρονῶν.

  Φρύξ

  [1515] Οὐ γάρ, ἥτις Ἑλλάδ’ αὐτοῖς Φρυξὶ διελυμήνατο;

  Ὀρέστης

  Ὄμοσον εἰ δὲ μή, κτενῶ σε μὴ λέγειν ἐμὴν χάριν.

  Φρύξ

  Τὴν ἐμὴν ψυχὴν κατώμοσ’, ἣν ἂν εὐορκοῖμ’ ἐγώ.

  Ὀρέστης

  Ὧδε κἀν Τροίᾳ σίδηρος πᾶσι Φρυξὶν ἦν φόβος;

  Φρύξ

  Ἄπεχε φάσγανον· πέλας γὰρ δεινὸν ἀνταυγεῖ φόνον.

  Ὀρέστης

  [1520] Μὴ πέτρος γένῃ δέδοικας ὥστε Γοργόν’ εἰσιδών;

  Φρύξ

  Μὴ μὲν οὖν νεκρός· τὸ Γοργοῦς δ’ οὐ κάτοιδ’ ἐγὼ κάρα.

  Ὀρέστης

  Δοῦλος ὢν φοβῇ τὸν Ἅιδην, ὅς σ’ ἀπαλλάξει κακῶν;

  Φρύξ

  Πᾶς ἀνήρ, κἂν δοῦλος ᾖ τις, ἥδεται τὸ φῶς ὁρῶν.

  Ὀρέστης

  Εὖ λέγεις· σῴζει σε σύνεσις. Ἀλλὰ βαῖν’ ἔσω δόμων.

  Φρύξ

  [1525] Οὐκ ἄρα κτενεῖς με;

  Ὀρέστης

  Ἀφεῖσαι.

  Φρύξ

  Καλὸν ἔπος λέγεις τόδε.

  Ὀρέστης

  Ἀλλὰ μεταβουλευσόμεσθα.

  Φρύξ

  Τοῦτο δ’ οὐ καλῶς λέγεις.

  Ὀρέστης

  [1527] Μῶρος, εἰ δοκεῖς με τλῆναι σὴν καθαιμάξαι δέρην·

  οὔτε γὰρ γυνὴ πέφυκας οὔτ’ ἐν ἀνδράσιν σύ γ’ εἶ.

  Τοῦ δὲ μὴ στῆσαί σε κραυγὴν οὕνεκ’ ἐξῆλθον δόμων·

  [1530] ὀξὺ γὰρ βοῆς ἀκοῦσαν Ἄργος ἐξεγείρεται.