Delphi Complete Works of Lucretius

by Titus Lucretius Carus

205 devolet in terram liquidi color aureus ignis,

  semina quod nubes ipsas permulta necessust

  ignis habere; etenim cum sunt umore sine ullo,

  flammeus est plerumque colos et splendidus ollis.

  quippe etenim solis de lumine multa necessest

  210 concipere, ut merito rubeant ignesque profundant.

  hasce igitur cum ventus agens contrusit in unum

  compressitque locum cogens, expressa profundunt

  semina, quae faciunt flammae fulgere colores.

  Fulgit item, cum rarescunt quoque nubila caeli;

  215 nam cum ventus eas leviter diducit euntis

  dissoluitque, cadant ingratius illa necessest

  semina quae faciunt fulgorem. tum sine taetro

  terrore atque sonis fulgit nulloque tumultu.

  Quod superest, quali natura praedita constent

  220 fulmina, declarant ictus et inusta vaporis

  signa notaeque gravis halantis sulpuris auras;

  ignis enim sunt haec non venti signa neque imbris.

  praeterea saepe accendunt quoque tecta domorum

  et celeri flamma dominantur in aedibus ipsis.

  225 hunc tibi subtilem cum primis ignibus ignem

  constituit natura minutis mobilibusque

  corporibus, cui nil omnino obsistere possit.

  transit enim validum fulmen per saepta domorum

  clamor ut ac voces, transit per saxa, per aera

  230 et liquidum puncto facit aes in tempore et aurum.

  curat item vasis integris vina repente

  diffugiant, quia ni mirum facile omnia circum

  conlaxat rareque facit lateramina vasis

  adveniens calor eius et insinuatus in ipsum

  235 mobiliter soluens differt primordia vini.

  quod solis vapor aetatem non posse videtur

  efficere usque adeo pollens fervore corusco.

  tanto mobilior vis et dominantior haec est.

  Nunc ea quo pacto gignantur et impete tanto

  240 fiant ut possint ictu discludere turris,

  disturbare domos, avellere tigna trabesque

  et monimenta virum commoliri atque ciere,

  exanimare homines, pecudes prosternere passim,

  cetera de genere hoc qua vi facere omnia possint,

  245 expediam neque te in promissis plura morabor.

  Fulmina gignier e crassis alteque putandumst

  nubibus extructis; nam caelo nulla sereno

  nec leviter densis mittuntur nubibus umquam.

  nam dubio procul hoc fieri manifesta docet res;

  250 quod tunc per totum concrescunt aeëra nubes,

  undique uti tenebras omnis Acherunta reamur

  liquisse et magnas caeli complesse cavernas,

  Æusque adeo tetra nimborum nocte coorta

  inpendent atrae formidinis ora superne,Æ

  255 cum commoliri tempestas fulmina coeptat.

  praeterea persaepe niger quoque per mare nimbus,

  ut picis e caelo demissum flumen, in undas

  sic cadit effertus tenebris procul et trahit atram

  fulminibus gravidam tempestatem atque procellis,

  260 ignibus ac ventis cum primis ipse repletus,

  in terra quoque ut horrescant ac tecta requirant.

  sic igitur supera nostrum caput esse putandumst

  tempestatem altam; neque enim caligine tanta

  obruerent terras, nisi inaedificata superne

  265 multa forent multis exempto nubila sole;

  nec tanto possent venientes opprimere imbri,

  flumina abundare ut facerent camposque natare,

  si non extructis foret alte nubibus aether.

  hic igitur ventis atque ignibus omnia plena

  270 sunt; ideo passim fremitus et fulgura fiunt.

  quippe etenim supra docui permulta vaporis

  semina habere cavas nubes et multa necessest

  concipere ex solis radiis ardoreque eorum.

  hoc ubi ventus eas idem qui cogit in unum

  275 forte locum quemvis, expressit multa vaporis

  semina seque simul cum eo commiscuit igni,

  insinuatus ibi vortex versatur in arto

  et calidis acuit fulmen fornacibus intus;

  nam duplici ratione accenditur: ipse sua cum

  280 mobilitate calescit et e contagibus ignis.

  inde ubi percaluit venti vis et gravis ignis

  impetus incessit, maturum tum quasi fulmen

  perscindit subito nubem ferturque coruscis

  omnia luminibus lustrans loca percitus ardor.

  285 quem gravis insequitur sonitus, displosa repente

  opprimere ut caeli videantur templa superne.

  inde tremor terras graviter pertemptat et altum

  murmura percurrunt caelum; nam tota fere tum

  tempestas concussa tremit fremitusque moventur.

  290 quo de concussu sequitur gravis imber et uber,

  omnis uti videatur in imbrem vertier aether

  atque ita praecipitans ad diluviem revocare;

  tantus discidio nubis ventique procella

  mittitur, ardenti sonitus cum provolat ictu.

  295 Est etiam cum vis extrinsecus incita venti

  incidit in validam maturo culmine nubem;

  quam cum perscidit, extemplo cadit igneus ille

  vertex, quem patrio vocitamus nomine fulmen.

  hoc fit idem in partis alias, quo cumque tulit vis.

  300 Fit quoque ut inter dum venti vis missa sine igni

  igniscat tamen in spatio longoque meatu,

  dum venit amittens in cursu corpora quaedam

  grandia, quae nequeunt pariter penetrare per auras,

  atque alia ex ipso conradens aeëre portat

  305 parvola, quae faciunt ignem commixta volando;

  non alia longe ratione ac plumbea saepe

  fervida fit glans in cursu, cum multa rigoris

  corpora dimittens ignem concepit in auris.

  Fit quoque ut ipsius plagae vis excitet ignem,

  310 frigida cum venti pepulit vis missa sine igni,

  ni mirum quia, cum vehementi perculit ictu,

  confluere ex ipso possunt elementa vaporis

  et simul ex illa quae tum res excipit ictum;

  ut, lapidem ferro cum caedimus, evolat ignis,

  315 nec, quod frigida vis ferrist, hoc setius illi

  semina concurrunt calidi fulgoris ad ictum.

  sic igitur quoque res accendi fulmine debet,

  opportuna fuit si forte et idonea flammis.

  nec temere omnino plane vis frigida venti

  320 esse potest, ea quae tanta vi missa supernest,

  quin, prius in cursu si non accenditur igni,

  at tepefacta tamen veniat commixta calore.

  Mobilitas autem fit fulminis et gravis ictus

  et celeri ferme percurrunt fulmina lapsu,

  325 nubibus ipsa quod omnino prius incita se vis

  colligit et magnum conamen sumit eundi,

  inde ubi non potuit nubes capere inpetis auctum,

  exprimitur vis atque ideo volat impete miro,

  ut validis quae de tormentis missa feruntur.

  330 Adde quod e parvis et levibus est elementis,

  nec facilest tali naturae obsistere quicquam;

  inter enim fugit ac penetrat per rara viarum,

  non igitur multis offensibus in remorando

  haesitat, hanc ob rem celeri volat impete labens.

  335 Deinde, quod omnino natura pondera deorsum

  omnia nituntur, cum plagast addita vero,

  mobilitas duplicatur et impetus ille gravescit,

  ut vehementius et citius quae cumque morantur

  obvia discutiat plagis itinerque sequatur.

  340 Denique quod longo venit impete, sumere debet

  mobilitatem etiam atque etiam, quae crescit eundo

  et validas auget viris et roborat ictum;

  nam facit ut quae sint illius semina cumque

&
nbsp; e regione locum quasi in unum cuncta ferantur,

  345 omnia coniciens in eum volventia cursum.

  Forsitan ex ipso veniens trahat aeëre quaedam

  corpora, quae plagis incendunt mobilitatem.

  incolumisque venit per res atque integra transit

  multa, foraminibus liquidus quia transviat ignis.

  350 multaque perfringit, cum corpora fulminis ipsa

  corporibus rerum inciderunt, qua texta tenentur.

  dissoluit porro facile aes aurumque repente

  conferve facit, e parvis quia facta minute

  corporibus vis est et levibus ex elementis,

  355 quae facile insinuantur et insinuata repente

  dissoluont nodos omnis et vincla relaxant.

  Autumnoque magis stellis fulgentibus alta

  concutitur caeli domus undique totaque tellus,

  et cum tempora se veris florentia pandunt.

  360 frigore enim desunt ignes ventique calore

  deficiunt neque sunt tam denso corpore nubes.

  interutrasque igitur cum caeli tempora constant,

  tum variae causae concurrunt fulminis omnes.

  nam fretus ipse anni permiscet frigus ad aestum.

  365 quorum utrumque opus est fabricanda ad fulmina nubi,

  ut discordia sit rerum magnoque tumultu

  ignibus et ventis furibundus fluctuet aeër.

  prima caloris enim pars est postrema rigoris;

  tempus id est vernum; quare pugnare necessest

  370 dissimilis res inter se turbareque mixtas.

  et calor extremus primo cum frigore mixtus

  volvitur, autumni quod fertur nomine tempus,

  hic quoque confligunt hiemes aestatibus acres.

  propterea freta sunt haec anni nominitanda,

  375 nec mirumst, in eo si tempore plurima fiunt

  fulmina tempestasque cietur turbida caelo,

  ancipiti quoniam bello turbatur utrimque,

  hinc flammis, illinc ventis umoreque mixto.

  Hoc est igniferi naturam fulminis ipsam

  380 perspicere et qua vi faciat rem quamque videre,

  non Tyrrhena retro volventem carmina frustra

  indicia occultae divum perquirere mentis,

  unde volans ignis pervenerit aut in utram se

  verterit hinc partim, quo pacto per loca saepta

  385 insinuarit, et hinc dominatus ut extulerit se,

  quidve nocere queat de caelo fulminis ictus.

  quod si Iuppiter atque alii fulgentia divi

  terrifico quatiunt sonitu caelestia templa

  et iaciunt ignem quo cuiquest cumque voluntas,

  390 cur quibus incautum scelus aversabile cumquest

  non faciunt icti flammas ut fulguris halent

  pectore perfixo, documen mortalibus acre,

  et potius nulla sibi turpi conscius in re

  volvitur in flammis innoxius inque peditur

  395 turbine caelesti subito correptus et igni?

  cur etiam loca sola petunt frustraque laborant?

  an tum bracchia consuescunt firmantque lacertos?

  in terraque patris cur telum perpetiuntur

  optundi? cur ipse sinit neque parcit in hostis?

  400 denique cur numquam caelo iacit undique puro

  Iuppiter in terras fulmen sonitusque profundit?

  an simul ac nubes successere, ipse in eas tum

  descendit, prope ut hinc teli determinet ictus?

  in mare qua porro mittit ratione? quid undas

  405 arguit et liquidam molem camposque natantis?

  praeterea si vult caveamus fulminis ictum,

  cur dubitat facere ut possimus cernere missum?

  si nec opinantis autem volt opprimere igni,

  cur tonat ex illa parte, ut vitare queamus,

  410 cur tenebras ante et fremitus et murmura concit?

  et simul in multas partis qui credere possis

  mittere? an hoc ausis numquam contendere factum,

  ut fierent ictus uno sub tempore plures?

  at saepest numero factum fierique necessest,

  415 ut pluere in multis regionibus et cadere imbris,

  fulmina sic uno fieri sub tempore multa.

  postremo cur sancta deum delubra suasque

  discutit infesto praeclaras fulmine sedes

  et bene facta deum frangit simulacra suisque

  420 demit imaginibus violento volnere honorem?

  altaque cur plerumque petit loca plurimaque eius

  montibus in summis vestigia cernimus ignis?

  Quod super est, facilest ex his cognoscere rebus,

  presteras Graii quos ab re nominitarunt,

  425 in mare qua missi veniant ratione superne.

  nam fit ut inter dum tam quam demissa columna

  in mare de caelo descendat, quam freta circum

  fervescunt graviter spirantibus incita flabris,

  et quae cumque in eo tum sint deprensa tumultu

  430 navigia in summum veniant vexata periclum.

  hoc fit ubi inter dum non quit vis incita venti

  rumpere quam coepit nubem, sed deprimit, ut sit

  in mare de caelo tam quam demissa columna,

  paulatim, quasi quid pugno bracchique superne

  435 coniectu trudatur et extendatur in undas;

  quam cum discidit, hinc prorumpitur in mare venti

  vis et fervorem mirum concinnat in undis;

  versabundus enim turbo descendit et illam

  deducit pariter lento cum corpore nubem;

  440 quam simul ac gravidam detrusit ad aequora ponti,

  ille in aquam subito totum se inmittit et omne

  excitat ingenti sonitu mare fervere cogens.

  Fit quoque ut involvat venti se nubibus ipse

  vertex conradens ex aeëre semina nubis

  445 et quasi demissum caelo prestera imitetur;

  hic ubi se in terras demisit dissoluitque,

  turbinis immanem vim provomit atque procellae.

  sed quia fit raro omnino montisque necessest

  officere in terris, apparet crebrius idem

  450 prospectu maris in magno caeloque patenti.

  Nubila concrescunt, ubi corpora multa volando

  hoc super in caeli spatio coiere repente

  asperiora, modis quae possint indupedita

  exiguis tamen inter se compressa teneri.

  455 haec faciunt primum parvas consistere nubes;

  inde ea comprendunt inter se conque gregantur

  et coniungendo crescunt ventisque feruntur

  usque adeo donec tempestas saeva coortast.

  Fit quoque uti montis vicina cacumina caelo

  460 quam sint quoque magis, tanto magis edita fument

  adsidue fulvae nubis caligine crassa

  propterea quia, cum consistunt nubila primum,

  ante videre oculi quam possint tenvia, venti

  portantes cogunt ad summa cacumina montis;

  465 hic demum fit uti turba maiore coorta

  et condensa queant apparere et simul ipso

  vertice de montis videantur surgere in aethram.

  nam loca declarat sursum ventosa patere

  res ipsa et sensus, montis cum ascendimus altos.

  470 Praeterea permulta mari quoque tollere toto

  corpora naturam declarant litore vestis

  suspensae, cum concipiunt umoris adhaesum.

  quo magis ad nubis augendas multa videntur

  posse quoque e salso consurgere momine ponti;

  475 nam ratio consanguineast umoribus omnis.

  Praeterea fluviis ex omnibus et simul ipsa

  surgere de terra nebulas aestumque videmus,

  quae vel ut halitus hinc ita sursum expressa feruntur

  suffunduntque sua caelum caligine et altas

  480 sufficiunt nubis paulatim conveniundo;

  urget enim quoque signiferi super aetheris aestus

  et quasi densendo subtexit caerula nimbis.

  Fit quoque ut hunc veniant
in caelum extrinsecus illa

  corpora quae faciunt nubis nimbosque volantis;

  485 innumerabilem enim numerum summamque profundi

  esse infinitam docui, quantaque volarent

  corpora mobilitate ostendi quamque repente

  immemorabile per spatium transire solerent.

  haut igitur mirumst, si parvo tempore saepe

  490 tam magnis ventis tempestas atque tenebrae

  coperiant maria ac terras inpensa superne,

  undique quandoquidem per caulas aetheris omnis

  et quasi per magni circum spiracula mundi

  exitus introitusque elementis redditus extat.

  495 Nunc age, quo pacto pluvius concrescat in altis

  nubibus umor et in terras demissus ut imber

  decidat, expediam. primum iam semina aquai

  multa simul vincam consurgere nubibus ipsis

  omnibus ex rebus pariterque ita crescere utrumque

  500 et nubis et aquam, quae cumque in nubibus extat,

  ut pariter nobis corpus cum sanguine crescit,

  sudor item atque umor qui cumque est denique membris.

  concipiunt etiam multum quoque saepe marinum

  umorem, vel uti pendentia vellera lanae,

  505 cum supera magnum mare venti nubila portant.

  consimili ratione ex omnibus amnibus umor

  tollitur in nubis. quo cum bene semina aquarum

  multa modis multis convenere undique adaucta,

  confertae nubes umorem mittere certant

  510 dupliciter; nam vis venti contrudit et ipsa

  copia nimborum turba maiore coacta

  urget et e supero premit ac facit effluere imbris.

  praeterea cum rarescunt quoque nubila ventis

  aut dissolvuntur solis super icta calore,

  515 mittunt umorem pluvium stillantque, quasi igni

  cera super calido tabescens multa liquescat.

  sed vehemens imber fit, ubi vehementer utraque

  nubila vi cumulata premuntur et impete venti.

  at retinere diu pluviae longumque morari

  520 consuerunt, ubi multa cientur semina aquarum

  atque aliis aliae nubes nimbique rigantes

  insuper atque omni vulgo de parte feruntur,

  terraque cum fumans umorem tota redhalat.

  hic ubi sol radiis tempestatem inter opacam

  525 adversa fulsit nimborum aspargine contra,

  tum color in nigris existit nubibus arqui.

  Cetera quae sursum crescunt sursumque creantur,

  et quae concrescunt in nubibus, omnia, prorsum

  omnia, nix venti grando gelidaeque pruinae

  530 et vis magna geli, magnum duramen aquarum,

  et mora quae fluvios passim refrenat aventis,

  perfacilest tamen haec reperire animoque videre,

  omnia quo pacto fiant quareve creentur,

  cum bene cognoris elementis reddita quae sint.