Complete Works of Euripides
Page 188
Μενέλαος
ἀδελφέ, δός μοι δεξιᾶς τῆς σῆς θιγεῖν.
Ἀγαμέμνων
δίδωμι: σὸν γὰρ τὸ κράτος, ἄθλιος δ᾽ ἐγώ.
Μενέλαος
Πέλοπα κατόμνυμ᾽, ὃς πατὴρ τοὐμοῦ πατρὸς
τοῦ σοῦ τ᾽ ἐκλήθη, τὸν τεκόντα τ᾽ Ἀτρέα,
475 ἦ μὴν ἐρεῖν σοι τἀπὸ καρδίας σαφῶς
καὶ μὴ ‘πίτηδες μηδέν, ἀλλ᾽ ὅσον φρονῶ.
ἐγώ σ᾽ ἀπ᾽ ὄσσων ἐκβαλόντ᾽ ἰδὼν δάκρυ
ᾤκτιρα, καὐτὸς ἀνταφῆκά σοι πάλιν
καὶ τῶν παλαιῶν ἐξαφίσταμαι λόγων,
480 οὐκ ἐς σὲ δεινός: εἰμὶ δ᾽ οὗπερ εἶ σὺ νῦν:
καί σοι παραινῶ μήτ᾽ ἀποκτείνειν τέκνον
μήτ᾽ ἀνθελέσθαι τοὐμόν. οὐ γὰρ ἔνδικον
σὲ μὲν στενάζειν, τἀμὰ δ᾽ ἡδέως ἔχειν,
θνῄσκειν τε τοὺς σούς, τοὺς δ᾽ ἐμοὺς ὁρᾶν φάος.
485 τί βούλομαι γάρ; οὐ γάμους ἐξαιρέτους
ἄλλους λάβοιμ᾽ ἄν, εἰ γάμων ἱμείρομαι;
ἀλλ᾽ ἀπολέσας ἀδελφόν, ὅν μ᾽ ἥκιστα χρῆν,
Ἑλένην ἕλωμαι, τὸ κακὸν ἀντὶ τἀγαθοῦ;
ἄφρων νέος τ᾽ ἦ, πρὶν τὰ πράγματ᾽ ἐγγύθεν
490 σκοπῶν ἐσεῖδον οἷον ἦν κτείνειν τέκνα.
ἄλλως τέ μ᾽ ἔλεος τῆς ταλαιπώρου κόρης
ἐσῆλθε, συγγένειαν ἐννοουμένῳ,
ἣ τῶν ἐμῶν ἕκατι θύεσθαι γάμων
μέλλει. τί δ᾽ Ἑλένης παρθένῳ τῇ σῇ μέτα;
495 ἴτω στρατεία διαλυθεῖσ᾽ ἐξ Αὐλίδος,
σὺ δ᾽ ὄμμα παῦσαι δακρύοις τέγγων τὸ σόν,
ἀδελφέ, κἀμὲ παρακαλῶν ἐς δάκρυα.
εἰ δέ τι κόρης σῆς θεσφάτων μέτεστι σοί,
μὴ ‘μοὶ μετέστω: σοὶ νέμω τοὐμὸν μέρος.
500 ἀλλ᾽ ἐς μεταβολὰς ἦλθον ἀπὸ δεινῶν λόγων;
εἰκὸς πέπονθα: τὸν ὁμόθεν πεφυκότα
στέργων μετέπεσον. ἀνδρὸς οὐ κακοῦ τροπαὶ
τοιαίδε, χρῆσθαι τοῖσι βελτίστοις ἀεί.
Χορός
γενναῖ᾽ ἔλεξας Ταντάλῳ τε τῷ Διὸς
505 πρέποντα: προγόνους οὐ καταισχύνεις σέθεν.
Ἀγαμέμνων
αἰνῶ σε, Μενέλα᾽, ὅτι παρὰ γνώμην ἐμὴν
ὑπέθηκας ὀρθῶς τοὺς λόγους σοῦ τ᾽ ἀξίως.
ταραχὴ δ᾽ ἀδελφῶν διά τ᾽ ἔρωτα γίγνεται
πλεονεξίαν τε δωμάτων: ἀπέπτυσα
510 τοιάνδε συγγένειαν ἀλλήλοιν πικράν.
ἀλλ᾽ ἥκομεν γὰρ εἰς ἀναγκαίας τύχας,
θυγατρὸς αἱματηρὸν ἐκπρᾶξαι φόνον.
Μενέλαος
πῶς; τίς δ᾽ ἀναγκάσει σε τήν γε σὴν κτανεῖν;
Ἀγαμέμνων
ἅπας Ἀχαιῶν σύλλογος στρατεύματος.
Μενέλαος
515 οὔκ, ἤν νιν εἰς Ἄργος γ᾽ ἀποστείλῃς πάλιν.
Ἀγαμέμνων
λάθοιμι τοῦτ᾽ ἄν. ἀλλ᾽ ἐκεῖν᾽ οὐ λήσομεν.
Μενέλαος
τὸ ποῖον; οὔτοι χρὴ λίαν ταρβεῖν ὄχλον.
Ἀγαμέμνων
Κάλχας ἐρεῖ μαντεύματ᾽ Ἀργείων στρατῷ.
Μενέλαος
οὔκ, ἢν θάνῃ γε πρόσθε: τοῦτο δ᾽ εὐμαρές.
Ἀγαμέμνων
520 τὸ μαντικὸν πᾶν σπέρμα φιλότιμον κακόν.
Μενέλαος
† κοὐδέν γ᾽ ἄχρηστον, οὐδὲ χρήσιμον παρόν. †
Ἀγαμέμνων
ἐκεῖνο δ᾽ οὐ δέδοικας ὃ ἔμ᾽ ἐσέρχεται;
Μενέλαος
ὃν μὴ σὺ φράζεις, πῶς ὑπολάβοιμ᾽ ἂν λόγον;
Ἀγαμέμνων
τὸ Σισύφειον σπέρμα πάντ᾽ οἶδεν τάδε.
Μενέλαος
525 οὐκ ἔστ᾽ Ὀδυσσεὺς ὅ τι σὲ κἀμὲ πημανεῖ.
Ἀγαμέμνων
ποικίλος ἀεὶ πέφυκε τοῦ τ᾽ ὄχλου μέτα.
Μενέλαος
φιλοτιμίᾳ μὲν ἐνέχεται, δεινῷ κακῷ.
Ἀγαμέμνων
οὐκ οὖν δοκεῖς νιν στάντ᾽ ἐν Ἀργείοις μέσοις
λέξειν ἃ Κάλχας θέσφατ᾽ ἐξηγήσατο,
530 κἄμ᾽ ὡς ὑπέστην θῦμα, κᾆτ᾽ ἐψευδόμην,
Ἀρτέμιδι θύσειν; οὐ ξυναρπάσας στρατόν,
σὲ κἄμ᾽ ἀποκτείναντας Ἀργείους κόρην
σφάξαι κελεύσει; κἂν πρὸς Ἄργος ἐκφύγω,
ἐλθόντες αὐτοῖς τείχεσιν Κυκλωπίοις
535 συναρπάσουσι καὶ κατασκάψουσι γῆν.
τοιαῦτα τἀμὰ πήματ᾽: ὦ τάλας ἐγώ,
ὡς ἠπόρημαι πρὸς θεῶν τὰ νῦν τάδε.
ἕν μοι φύλαξον, Μενέλεως, ἀνὰ στρατὸν
ἐλθών, ὅπως ἂν μὴ Κλυταιμήστρα τάδε
540 μάθῃ, πρὶν Ἅιδῃ παῖδ᾽ ἐμὴν προσθῶ λαβών,
ὡς ἐπ᾽ ἐλαχίστοις δακρύοις πράσσω κακῶς.
ὑμεῖς τε σιγήν, ὦ ξέναι, φυλάσσετε.
Χορός
μάκαρες οἳ μετρίας θεοῦ
μετά τε σωφροσύνας μετέ-
545 σχον λέκτρων Ἀφροδίτας,
γαλανείᾳ χρησάμενοι
μανιάδων οἴστρων, ὅθι δὴ
δίδυμ᾽ Ἔρως ὁ χρυσοκόμας
τόξ᾽ ἐντείνεται χαρίτων,
550 τὸ μὲν ἐπ᾽ εὐαίωνι πότμῳ,
τὸ δ᾽ ἐπὶ συγχύσει βιοτᾶς.
ἀπενέπω νιν ἁμετέρων,
Κύπρι καλλίστα, θαλάμων.
εἴη δέ μοι μετρία μὲν
555 χάρις, πόθοι δ᾽ ὅσιοι,
καὶ μετέχοιμι τᾶς Ἀφροδί-
τας, πολλὰν δ᾽ ἀποθείμαν.
Χορός
διάφοροι δὲ φύσεις βροτῶν,
διάφοροι δὲ τρόποι: τὸ δ᾽ ὀρ-
560 θῶς ἐσθλὸν σαφὲς αἰεί:
τροφαί θ᾽ αἱ παιδευόμεναι
μέγα φέρουσ
᾽ ἐς τὰν ἀρετάν:
τό τε γὰρ αἰδεῖσθαι σοφία,
τάν τ᾽ ἐξαλλάσσουσαν ἔχει
565 χάριν ὑπὸ γνώμας ἐσορᾶν
τὸ δέον, ἔνθα δόξα φέρει
κλέος ἀγήρατον βιοτᾷ.
μέγα τι θηρεύειν ἀρετάν,
γυναιξὶ μὲν κατὰ Κύπριν
570 κρυπτάν, ἐν ἀνδράσι δ᾽ αὖ
κόσμος ἐνὼν ὁ μυριοπλη-
θὴς μείζω πόλιν αὔξει.
ἔμολες, ὦ Πάρις, ᾗτε σύ γε
βουκόλος ἀργενναῖς ἐτράφης
575 Ἰδαίαις παρὰ μόσχοις,
βάρβαρα συρίζων, Φρυγίων
αὐλῶν Ὀλύμπου καλάμοις
μιμήματα πνείων.
εὔθηλοι δὲ τρέφοντο βόες,
580 ὅτε σε κρίσις ἔμηνε θεᾶν,
ἅ σ᾽ Ἑλλάδα πέμπει:
ἐλεφαντοδέτων πάροι-
θεν δόμων δὲ στὰς Ἑλένας
ἐν ἀντωποῖς βλεφάροισιν
585 ἔρωτά τ᾽ ἔδωκας, ἔρωτι δ᾽
αὐτὸς ἐπτοάθης.
ὅθεν ἔρις ἔριν
Ἑλλάδα σὺν δορὶ ναυσί τ᾽ ἄγει
ἐς Τροίας πέργαμα ...
Χορός ανδρων Αργειων
590 ἰὼ ἰώ: μεγάλαι μεγάλων
εὐδαιμονίαι: τὴν τοῦ βασιλέως
ἴδετ᾽ Ἰφιγένειαν, ἄνασσαν ἐμήν,
τὴν Τυνδάρεω τε Κλυταιμήστραν:
ὡς ἐκ μεγάλων ἐβλαστήκασ᾽
595 ἐπί τ᾽ εὐμήκεις ἥκουσι τύχας.
θεοί γ᾽ οἱ κρείσσους οἵ τ᾽ ὀλβοφόροι
τοῖς οὐκ εὐδαίμοσι θνητῶν.
Χορός
στῶμεν, Χαλκίδος ἔκγονα θρέμματα,
τὴν βασίλειαν δεξώμεθ᾽ ὄχων
600 ἄπο μὴ σφαλερῶς ἐπὶ γαῖαν,
ἀγανῶς δὲ χεροῖν μαλακῇ ῥώμῃ,
μὴ ταρβήσῃ † νεωστί μοι μολὸν
κλεινὸν τέκνον Ἀγαμέμνονος,
μηδὲ θόρυβον † μηδ᾽ ἔκπληξιν
605 ταῖς Ἀργείαις
ξεῖναι ξείναις παρέχωμεν.
Κλυταιμήστρα
ὄρνιθα μὲν τόνδ᾽ αἴσιον ποιούμεθα,
τὸ σόν τε χρηστὸν καὶ λόγων εὐφημίαν:
ἐλπίδα δ᾽ ἔχω τιν᾽ ὡς ἐπ᾽ ἐσθλοῖσιν γάμοις
610 πάρειμι νυμφαγωγός. ἀλλ᾽ ὀχημάτων
ἔξω πορεύεθ᾽ ἃς φέρω φερνὰς κόρῃ,
καὶ πέμπετ᾽ ἐς μέλαθρον εὐλαβούμενοι.
σὺ δ᾽, ὦ τέκνον μοι, λεῖπε πωλικοὺς ὄχους,
ἁβρὸν τιθεῖσα κῶλον ἀσθενές θ᾽ ἅμα.
615 ὑμεῖς δέ, νεάνιδές, νιν ἀγκάλαις ἔπι
δέξασθε καὶ πορεύσατ᾽ ἐξ ὀχημάτων.
κἀμοὶ χερός τις ἐνδότω στηρίγματα,
θάκους ἀπήνης ὡς ἂν ἐκλίπω καλῶς.
αἳ δ᾽ ἐς τὸ πρόσθεν στῆτε πωλικῶν ζυγῶν:
620 φοβερὸν γὰρ ἀπαράμυθον ὄμμα πωλικόν:
καὶ παῖδα τόνδε, τὸν Ἀγαμέμνονος γόνον,
λάζυσθ᾽, Ὀρέστην: ἔτι γάρ ἐστι νήπιος.
τέκνον, καθεύδεις πωλικῷ δαμεὶς ὄχῳ;
ἔγειρ᾽ ἀδελφῆς ἐφ᾽ ὑμέναιον εὐτυχῶς:
625 ἀνδρὸς γὰρ ἀγαθοῦ κῆδος αὐτὸς ἐσθλὸς ὢν
λήψῃ, κόρης Νηρῇδος ἰσόθεον γένος.
ἑξῆς κάθησο δεῦρό μου ποδός, τέκνον:
πρὸς μητέρ᾽, Ἰφιγένεια, μακαρίαν δέ με
ξέναισι ταῖσδε πλησία σταθεῖσα δός,
630 καὶ — δεῦρο δὴ — πατέρα πρόσειπε σὸν φίλον.
Ἰφιγένεια
ὦ μῆτερ, ὑποδραμοῦσά σ᾽: ὀργισθῇς δὲ μή:
πρὸς στέρνα πατρὸς στέρνα τἀμὰ περιβαλῶ.
Κλυταιμήστρα
ὦ σέβας ἐμοὶ μέγιστον, Ἀγαμέμνων ἄναξ,
ἥκομεν, ἐφετμαῖς οὐκ ἀπιστοῦσαι σέθεν.
Ἰφιγένεια
635 ἐγὼ δὲ βούλομαι τὰ σὰ στέρν᾽, ὦ πάτερ,
ὑποδραμοῦσα προσβαλεῖν διὰ χρόνου:
ποθῶ γὰρ ὄμμα δὴ σόν. ὀργισθῇς δὲ μή.
Κλυταιμήστρα
ἀλλ᾽, ὦ τέκνον, χρή: φιλοπάτωρ δ᾽ ἀεί ποτ᾽ εἶ
μάλιστα παίδων τῷδ᾽ ὅσους ἐγὼ ‘τεκον.
Ἰφιγένεια
640 ὦ πάτερ, ἐσεῖδόν σ᾽ ἀσμένη πολλῷ χρόνῳ.
Ἀγαμέμνων
καὶ γὰρ πατὴρ σέ: τόδ᾽ ἴσον ὑπὲρ ἀμφοῖν λέγεις.
Ἰφιγένεια
χαῖρ᾽: εὖ δέ μ᾽ ἀγαγὼν πρὸς σ᾽ ἐποίησας, πάτερ.
Ἀγαμέμνων
οὐκ οἶδ᾽ ὅπως φῶ τοῦτο καὶ μὴ φῶ, τέκνον.
Ἰφιγένεια
ἔα:
ὡς οὐ βλέπεις ἕκηλον ἄσμενός μ᾽ ἰδών.
Ἀγαμέμνων
645 πόλλ᾽ ἀνδρὶ βασιλεῖ καὶ στρατηλάτῃ μέλει.
Ἰφιγένεια
παρ᾽ ἐμοὶ γενοῦ νῦν, μὴ ‘πὶ φροντίδας τρέπου.
Ἀγαμέμνων
ἀλλ᾽ εἰμὶ παρὰ σοὶ νῦν ἅπας κοὐκ ἄλλοθι.
Ἰφιγένεια
μέθες νυν ὀφρὺν ὄμμα τ᾽ ἔκτεινον φίλον.
Ἀγαμέμνων
ἰδού, γέγηθά σ᾽ ὡς γέγηθ᾽ ὁρῶν, τέκνον.
Ἰφιγένεια
650 κἄπειτα λείβεις δάκρυ᾽ ἀπ᾽ ὀμμάτων σέθεν;
Ἀγαμέμνων
μακρὰ γὰρ ἡμῖν ἡ ‘πιοῦσ᾽ ἀπουσία.
Ἰφιγένεια
† οὐκ οἶδ᾽ ὅ τι φῄς, οὐκ οἶδα, φίλτατ᾽ ἐμοὶ πάτερ. †
Ἀγαμέμνων
συνετὰ λέγουσα μᾶλλον εἰς οἶκτόν μ᾽ ἄγεις.
Ἰφιγένεια
ἀσύνετά νυν ἐροῦμεν, εἰ σέ γ᾽ εὐφρανῶ.
Ἀγαμέμνων
655 παπαῖ. τὸ σιγᾶν οὐ σθένω: σὲ δ᾽ ᾔνεσα.
Ἰφιγένεια
μέν᾽, ὦ πάτερ, κατ᾽ οἶκον ἐπὶ τέκνοις σέθεν.
Ἀγαμέμνων
θέλω γε: τὸ θέλειν δ᾽ οὐκ ἔχων
ἀλγύνομαι.
Ἰφιγένεια
ὄλοιντο λόγχαι καὶ τὰ Μενέλεω κακά.
Ἀγαμέμνων
ἄλλους ὀλεῖ πρόσθ᾽ ἃ ἐμὲ διολέσαντ᾽ ἔχει.
Ἰφιγένεια
660 ὡς πολὺν ἀπῆσθα χρόνον ἐν Αὐλίδος μυχοῖς.
Ἀγαμέμνων
καὶ νῦν γέ μ᾽ ἴσχει δή τι μὴ στέλλειν στρατόν.
Ἰφιγένεια
ποῦ τοὺς Φρύγας λέγουσιν ᾠκίσθαι, πάτερ;
Ἀγαμέμνων
οὗ μήποτ᾽ οἰκεῖν ὤφελ᾽ ὁ Πριάμου Πάρις.
Ἰφιγένεια
μακρὰν ἀπαίρεις, ὦ πάτερ, λιπὼν ἐμέ.
Ἀγαμέμνων
665 † εἰς ταὐτόν, ὦ θύγατερ, ἥκεις σῷ πατρί. †
Ἰφιγένεια
φεῦ:
εἴθ᾽ ἦν καλόν μοι σοί τ᾽ ἄγειν σύμπλουν ἐμέ.
Ἀγαμέμνων
ἔτ᾽ ἔστι καὶ σοὶ πλοῦς, ἵν᾽ ἀμμνήσῃ πατρός.
Ἰφιγένεια
σὺν μητρὶ πλεύσασ᾽ ἢ μόνη πορεύσομαι;
Ἀγαμέμνων
μόνη, μονωθεῖσ᾽ ἀπὸ πατρὸς καὶ μητέρος.
Ἰφιγένεια
670 οὔ πού μ᾽ ἐς ἄλλα δώματ᾽ οἰκίζεις, πάτερ;
Ἀγαμέμνων
ἐατέ᾽: οὐ χρὴ τοιάδ᾽ εἰδέναι κόρας.
Ἰφιγένεια
σπεῦδ᾽ ἐκ Φρυγῶν μοι, θέμενος εὖ τἀκεῖ, πάτερ.
Ἀγαμέμνων
θῦσαί με θυσίαν πρῶτα δεῖ τιν᾽ ἐνθάδε.
Ἰφιγένεια
ἀλλὰ ξὺν ἱεροῖς χρὴ τό γ᾽ εὐσεβὲς σκοπεῖν.
Ἀγαμέμνων
675 εἴσῃ σύ: χερνίβων γὰρ ἑστήξῃ πέλας.
Ἰφιγένεια
στήσομεν ἄρ᾽ ἀμφὶ βωμόν, ὦ πάτερ, χορούς;
Ἀγαμέμνων
ζηλῶ σὲ μᾶλλον ἢ ‘μὲ τοῦ μηδὲν φρονεῖν.
χώρει δὲ μελάθρων ἐντός — ὀφθῆναι κόραις
πικρόν — φίλημα δοῦσα δεξιάν τέ μοι,
680 μέλλουσα δαρὸν πατρὸς ἀποικήσειν χρόνον.