The Complete Plays
Page 84
σπονδῶν φέρουσα τῇ πόλει κίστην πλέαν
ἀποχειροτονηθῆναι τρὶς ἐν τἠκκλησίᾳ.
Τρυγαῖος
ἡμάρτομεν ταῦτ᾽· ἀλλὰ συγγνώμην ἔχε·
ὁ νοῦς γὰρ ἡμῶν ἦν τότ᾽ ἐν τοῖς σκύτεσιν.
Ἑρμῆς
ἴθι νυν ἄκουσον οἷον ἄρτι μ᾽ ἤρετο, 670
ὅστις κακόνους αὐτῇ μάλιστ᾽ ἦν ἐνθάδε,
χὤστις φίλος κἄσπευδεν εἶναι μὴ μάχας.
Τρυγαῖος
εὐνούστατος μὲν ἦν μακρῷ Κλεώνυμος.
Ἑρμῆς
ποῖός τις οὖν εἶναι δοκεῖ τὰ πολεμικὰ
ὁ Κλεώνυμος; 675
Τρυγαῖος
ψυχήν γ᾽ ἄριστος πλήν γ᾽ ὅτι
οὐκ ἦν ἄρ᾽ οὗπέρ φησιν εἶναι τοῦ πατρός.
εἰ γάρ ποτ᾽ ἐξέλθοι στρατιώτης, εὐθέως
ἀποβολιμαῖος τῶν ὅπλων ἐγίγνετο.
Ἑρμῆς
ἔτι νῦν ἄκουσον οἷον ἄρτι μ᾽ ἤρετο,
ὅστις κρατεῖ νῦν τοῦ λίθου τοῦ ᾽ν τῇ πυκνί. 680
Τρυγαῖος
Ὑπέρβολος νῦν τοῦτ᾽ ἔχει τὸ χωρίον.
αὕτη τί ποιεῖς; τὴν κεφαλὴν ποῖ περιάγεις;
Ἑρμῆς
ἀποστρέφεται τὸν δῆμον ἀχθεσθεῖσ᾽ ὅτι
αὑτῷ πονηρὸν προστάτην ἐπεγράψατο.
Τρυγαῖος
ἀλλ᾽ οὐκέτ᾽ αὐτῷ χρησόμεθ᾽ οὐδέν, ἀλλὰ νῦν 685
ἀπορῶν ὁ δῆμος ἐπιτρόπου καὶ γυμνὸς ὢν
τοῦτον τέως τὸν ἄνδρα περιεζώσατο.
Ἑρμῆς
πῶς οὖν ξυνοίσει ταῦτ᾽ ἐρωτᾷ τῇ πόλει.
Τρυγαῖος
εὐβουλότεροι γενησόμεθα.
Ἑρμῆς
τρόπῳ τίνι;
Τρυγαῖος
ὅτι τυγχάνει λυχνοποιὸς ὤν. πρὸ τοῦ μὲν οὖν 690
ἐψηλαφῶμεν ἐν σκότῳ τὰ πράγματα,
νυνὶ δ᾽ ἅπαντα πρὸς λύχνον βουλεύσομεν.
Ἑρμῆς
ὢ ὤ,
οἷά μ᾽ ἐκέλευσεν ἀναπυθέσθαι σου.
Τρυγαῖος
τὰ τί;
Ἑρμῆς
πάμπολλα καὶ τἀρχαῖ᾽ ἃ κατέλιπεν τότε·
πρῶτον δ᾽ ὅ τι πράττει Σοφοκλέης ἀνήρετο. 695
Τρυγαῖος
εὐδαιμονεῖ, πάσχει δὲ θαυμαστόν.
Ἑρμῆς
τὸ τί;
Τρυγαῖος
ἐκ τοῦ Σοφοκλέους γίγνεται Σιμωνίδης.
Ἑρμῆς
Σιμωνίδης; πῶς;
Τρυγαῖος
ὅτι γέρων ὢν καὶ σαπρὸς
κέρδους ἕκατι κἂν ἐπὶ ῥιπὸς πλέοι.
Ἑρμῆς
τί δαί; Κρατῖνος ὁ σοφὸς ἔστιν; 700
Τρυγαῖος
ἀπέθανεν
ὅθ᾽ οἱ Λάκωνες ἐνέβαλον.
Ἑρμῆς
τί παθών;
Τρυγαῖος
ὅ τι;
ὼρακιάσας· οὐ γὰρ ἐξηνέσχετο
ἰδὼν πίθον καταγνύμενον οἴνου πλέων.
χἄτερα πόσ᾽ ἄττ᾽ οἴει γεγενῆσθ᾽ ἐν τῇ πόλει;
ὥστ᾽ οὐδέποτ᾽ ὦ δέσποιν᾽ ἀφησόμεσθά σου. 705
Ἑρμῆς
ἴθι νυν ἐπὶ τούτοις τὴν Ὀπώραν λάμβανε
γυναῖκα σαυτῷ τήνδε· κᾆτ᾽ ἐν τοῖς ἀγροῖς
ταύτῃ ξυνοικῶν ἐκποιοῦ σαυτῷ βότρυς.
Τρυγαῖος
ὦ φιλτάτη δεῦρ᾽ ἐλθὲ καὶ δός μοι κύσαι.
ἆρ᾽ ἂν βλαβῆναι διὰ χρόνου τί σοι δοκῶ 710
ὦ δέσποθ᾽ Ἑρμῆ τῆς Ὀπώρας κατελάσας;
Ἑρμῆς
οὐκ εἴ γε κυκεῶν᾽ ἐπιπίοις βληχωνίαν.
ἀλλ᾽ ὡς τάχιστα τήνδε τὴν Θεωρίαν
ἀπάγαγε τῇ βουλῇ λαβών, ἧσπέρ ποτ᾽ ἦν.
Τρυγαῖος
ὦ μακαρία βουλὴ σὺ τῆς Θεωρίας, 715
ὅσον ῥοφήσει ζωμὸν ἡμερῶν τριῶν,
ὅσας δὲ κατέδει ξόλικας ἑφθὰς καὶ κρέα.
ἀλλ᾽ ὦ φίλ᾽ Ἑρμῆ χαῖρε πολλά.
Ἑρμῆς
·καὶ σύ γε
ὦνθρωπε χαίρων ἄπιθι καὶ μέμνησό μου.
Τρυγαῖος
ὦ κάνθαρ᾽ οἴκαδ᾽ οἴκαδ᾽ ἀποπετώμεθα. 720
Ἑρμῆς
οὐκ ἐνθάδ᾽ ὦ τᾶν ἔστι.
Τρυγαῖος
ποῖ γὰρ οἴχεται;
Ἑρμῆς
ὑφ᾽ ἅρματ᾽ ἐλθὼν Ζηνὸς ἀστραπηφορεῖ.
Τρυγαῖος
πόθεν οὖν ὁ τλήμων ἐνθάδ᾽ ἕξει σιτία;
Ἑρμῆς
τὴν τοῦ Γανυμήδους ἀμβροσίαν σιτήσεται.
Τρυγαῖος
πῶς δῆτ᾽ ἐγὼ καταβήσομαι; 725
Ἑρμῆς
θάρρει, καλῶς·
τῃδὶ παρ᾽ αὐτὴν τὴν θεόν.
Τρυγαῖος
δεῦρ᾽ ὦ κόραι
ἕπεσθον ἅμ᾽ ἐμοὶ θᾶττον, ὡς πολλοὶ πάνυ
ποθοῦντες ὑμᾶς ἀναμένουσ᾽ ἐστυκότες.
Χορός
ἀλλ᾽ ἴθι χαίρων· ἡμεῖς δὲ τέως τάδε τὰ σκεύη παραδόντες
τοῖς ἀκολούθοις δῶμεν σῴζειν, ὡς εἰώθασι μάλιστα 730
περὶ τὰς σκηνὰς πλεῖστοι κλέπται κυπτάζειν καὶ κακοποιεῖν.
ἀλλὰ φυλάττετε ταῦτ᾽ ἀνδρείως· ἡμεῖς δ᾽ αὖ τοῖσι θεαταῖς
ἣν ἔχομεν ὁδὸν λόγων εἴπωμεν ὅσα τε νοῦς ἔχει.
Χορός
χρῆν μὲν τύπτειν τοὺς ῥαβδούχους, εἴ τις κωμῳδοποιητὴς
αὑτὸν ἐπῄνει πρὸς τὸ θέατρον παραβὰς ἐν τοῖς ἀναπαίστοις· 735
εἰ δ᾽ οὖν εἰκός τινα τιμῆσαι, θύγατερ Διός, ὅστις ἄριστος
κωμῳδοδιδάσκαλος ἀνθρώπων καὶ κλεινότατος γεγένηται,
&
nbsp; ἄξιος εἶναί φησ᾽ εὐλογίας μεγάλης ὁ διδάσκαλος ἡμῶν.
πρῶτον μὲν γὰρ τοὺς ἀντιπάλους μόνος ἀνθρώπων κατέπαυσεν
ἐς τὰ ῥάκια σκώπτοντας ἀεὶ καὶ τοῖς φθειρσὶν πολεμοῦντας, 740
τούς θ᾽ Ἡρακλέας τοὺς μάττοντας καὶ τοὺς πεινῶντας ἐκείνους
ἐξήλασ᾽ ἀτιμώσας πρῶτος, καὶ τοὺς δούλους παρέλυσεν
τοὺς φεύγοντας κἀξαπατῶντας καὶ τυπτομένους ἐπίτηδες,
οὓς ἐξῆγον κλάοντας ἀεί, καὶ τούτους οὕνεκα τουδί,
ἵν᾽ ὁ σύνδουλος σκώψας αὐτοῦ τὰς πληγὰς εἶτ᾽ ἀνέροιτο, 745
“ὦ κακόδαιμον τί τὸ δέρμ᾽ ἔπαθες; μῶν ὑστριχὶς εἰσέβαλέν σοι
ἐς τὰς πλευρὰς πολλῇ στρατιᾷ κἀδενδροτόμησε τὸ νῶτον;”
τοιαῦτ᾽ ἀφελὼν κακὰ καὶ φόρτον καὶ βωμολοχεύματ᾽ ἀγεννῆ
ἐποίησε τέχνην μεγάλην ἡμῖν κἀπύργωσ᾽ οἰκοδομήσας
ἔπεσιν μεγάλοις καὶ διανοίαις καὶ σκώμμασιν οὐκ ἀγοραίοις, 750
οὐκ ἰδιώτας ἀνθρωπίσκους κωμῳδῶν οὐδὲ γυναῖκας,
ἀλλ᾽ Ἡρακλέους ὀργήν τιν᾽ ἔχων τοῖσι μεγίστοις ἐπεχείρει,
διαβὰς βυρσῶν ὀσμὰς δεινὰς κἀπειλὰς βορβοροθύμους,
καὶ πρῶτον μὲν μάχομαι πάντων αὐτῷ τῷ καρχαρόδοντι,
οὗ δεινόταται μὲν ἀπ᾽ ὀφθαλμῶν Κύννης ἀκτῖνες ἔλαμπον, 755
ἑκατὸν δὲ κύκλῳ κεφαλαὶ κολάκων οἰμωξομένων ἐλιχμῶντο
περὶ τὴν κεφαλήν, φωνὴν δ᾽ εἶχεν χαράδρας ὄλεθρον τετοκυίας,
φώκης δ᾽ ὀσμήν, Λαμίας ὄρχεις ἀπλύτους, πρωκτὸν δὲ καμήλου.
τοιοῦτον ἰδὼν τέρας οὐ κατέδεισ᾽, ἀλλ᾽ ὑπὲρ ὑμῶν πολεμίζων
ἀντεῖχον ἀεὶ καὶ τῶν ἄλλων νήσων. ὧν οὕνεκα νυνὶ 760
ἀποδοῦναί μοι τὴν χάριν ὑμᾶς εἰκὸς καὶ μνήμονας εἶναι.
καὶ γὰρ πρότερον πράξας κατὰ νοῦν οὐχὶ παλαίστρας περινοστῶν
παῖδας ἐπείρων, ἀλλ᾽ ἀράμενος τὴν σκευὴν εὐθὺς ἐχώρουν,
παῦρ᾽ ἀνιάσας, πόλλ᾽ εὐφράνας, πάντα παρασχὼν τὰ δέοντα.
Χορός
πρὸς ταῦτα χρεὼν εἶναι μετ᾽ ἐμοῦ 765
καὶ τοὺς ἄνδρας καὶ τοὺς παῖδας·
καὶ τοῖς φαλακροῖσι παραινοῦμεν
ξυσπουδάζειν περὶ τῆς νίκης.
πᾶς γάρ τις ἐρεῖ νικῶντος ἐμοῦ
κἀπὶ τραπέζῃ καὶ ξυμποσίοις, 770
“φέρε τῷ φαλακρῷ, δὸς τῷ φαλακρῷ
τῶν τρωγαλίων, καὶ μἀφαίρει
γενναιοτάτου τῶν ποιητῶν
ἀνδρὸς τὸ μέτωπον ἔχοντος”. 773β
Χορός
Μοῦσα σὺ μὲν πολέμους ἀπωσαμένη μετ᾽ ἐμοῦ
τοῦ φίλου χόρευσον, 775
κλείουσα θεῶν τε γάμους ἀνδρῶν τε δαῖτας
καὶ θαλίας μακάρων· σοὶ γὰρ τάδ᾽ ἐξ ἀρχῆς μέλει. 780
ἢν δέ σε Καρκίνος ἐλθὼν
ἀντιβολῇ μετὰ τῶν παίδων χορεῦσαι,
μήθ᾽ ὑπάκουε μήτ᾽ ἔλθῃς 785
συνέριθος αὐτοῖς,
ἀλλὰ νόμιζε πάντας
ὄρτυγας οἰκογενεῖς γυλιαύχενας ὀρχηστὰς
ναννοφυεῖς σφυράδων ἀποκνίσματα μηχανοδίφας. 790
καὶ γὰρ ἔφασχ᾽ ὁ πατὴρ ὃ παρ᾽ ἐλπίδας
εἶχε τὸ δρᾶμα γαλῆν τῆς ἑσπέρας ἀπάγξαι. 795
Χορός
τοιάδε χρὴ Χαρίτων δαμώματα καλλικόμων 797
τὸν σοφὸν ποιητὴν
ὑμνεῖν, ὅταν ἠρινὰ μὲν φωνῇ χελιδὼν 800
ἑζομένη κελαδῇ, χορὸν δὲ μὴ ᾽χῃ Μόρσιμος
μηδὲ Μελάνθιος, οὗ δὴ
πικροτάτην ὄπα γηρύσαντος ἤκουσ᾽ 805
ἡνίκα τῶν τραγῳδῶν
τὸν χορὸν εἶχον ἁδελφός
τε και αὐτός, ἄμφω
Γοργόνες ὀψοφάγοι βατιδοσκόποι Ἅρπυιαι, 810
γραοσόβαι μιαροὶ τραγομάσχαλοι ἰχθυολῦμαι·
ὧν καταχρεμψαμένη μέγα καὶ πλατὺ 815
Μοῦσα θεὰ μετ᾽ ἐμοῦ ξύμπαιζε τὴν ἑορτήν.
Τρυγαῖος
ὡς χαλεπὸν ἐλθεῖν ἦν ἄρ᾽ εὐθὺ τῶν θεῶν.
ἔγωγέ τοι πεπόνηκα κομιδῇ τὼ σκέλει. 820
μικροὶ δ᾽ ὁρᾶν ἄνωθεν ἦστ᾽. ἔμοιγέ τοι
ἀπὸ τοὐρανοῦ ᾽φαίνεσθε κακοήθεις πάνυ,
ἐντευθενὶ δὲ πολύ τι κακοηθέστεροι.
Οἰκέτης
ὦ δέσποθ᾽ ἥκεις;
Τρυγαῖος
ὡς ἐγὼ ᾽πυθόμην τινός.
Οἰκέτης
τί δ᾽ ἔπαθες; 825
Τρυγαῖος
ἤλγουν τὼ σκέλει μακρὰν ὁδὸν
διεληλυθώς.
Οἰκέτης
ἴθι νυν κάτειπέ μοι —
Τρυγαῖος
τὸ τί;
Οἰκέτης
ἄλλον τιν᾽ εἶδες ἄνδρα κατὰ τὸν ἀέρα
πλανώμενον πλὴν σαυτόν;
Τρυγαῖος
οὔκ, εἰ μή γέ που
ψυχὰς δύ᾽ ἢ τρεῖς διθυραμβοδιδασκάλων.
Οἰκέτης
τί δ᾽ ἔδρων; 830
Τρυγαῖος
ξυνελέγοντ᾽ ἀναβολὰς ποτώμεναι
τὰς ἐνδιαεριαυερινηχέτους τινάς.
Οἰκέτης
οὐκ ἦν ἄρ᾽ οὐδ᾽ ἃ λέγουσι, κατὰ τὸν ἀέρα
ὡς ἀστέρες γιγνόμεθ᾽, ὅταν τις ἀποθάνῃ;
Τρυγαῖος
μάλιστα.
Οἰκέτης
καὶ τίς ἐστιν ἀστὴρ νῦν ἐκεῖ;
Τρυγαῖος
Ἴων �
� Χῖος, ὅσπερ ἐποίησεν πάλαι 835
ἐνθάδε τὸν ἀοῖόν ποθ᾽· ὡς δ᾽ ἦλθ᾽, εὐθέως
ἀοῖον αὐτὸν πάντες ἐκάλουν ἀστέρα.
Οἰκέτης
τίνες γάρ εἰσ᾽ οἱ διατρέχοντες ἀστέρες,
οἳ καόμενοι θέουσιν;
Τρυγαῖος
ἀπὸ δείπνου τινὲς
τῶν πλουσίων οὗτοι βαδίζουσ᾽ ἀστέρων, 840
ἰπνοὺς ἔχοντες, ἐν δὲ τοῖς ἰπνοῖσι πῦρ.
ἀλλ᾽ εἴσαγ᾽ ὡς τάχιστα ταυτηνὶ λαβών,
καὶ τὴν πύελον κατάκλυζε καὶ θέρμαιν᾽ ὕδωρ,
στόρνυ τ᾽ ἐμοὶ καὶ τῇδε κουρίδιον λέχος.
καὶ ταῦτα δράσας ἧκε δεῦρ᾽ αὖθις πάλιν· 845
ἐγὼ δ᾽ ἀποδώσω τήνδε τῇ βουλῇ τέως.
Οἰκέτης
πόθεν δ᾽ ἔλαβες ταύτας;
Τρυγαῖος
ὁπόθεν; ἐκ τοὐρανοῦ.
Οἰκέτης
οὐκ ἂν ἔτι δοίην τῶν θεῶν τριώβολον,
εἰ πορνοβοσκοῦσ᾽ ὥσπερ ἡμεῖς οἱ βροτοί.
Τρυγαῖος
οὔκ, ἀλλὰ κἀκεῖ ζῶσιν ἀπὸ τούτων τινές. 850
ἄγε νυν ἴωμεν.
Οἰκέτης
εἰπέ μοι, δῶ καταφαγεῖν
ταύτῃ τι;
Τρυγαῖος
μηδέν· οὐ γὰρ ἐθελήσει θαγεῖν
οὔτ᾽ ἄρτον οὔτε μᾶζαν, εἰωθυῖ᾽ ἀεὶ
παρὰ τοῖς θεοῖσιν ἀμβροσίαν λείχειν ἄνω.
Οἰκέτης
λείχειν ἄρ᾽ αὐτῇ κἀνθάδε σκευαστέον. 855
Χορός
εὐδαιμονικῶς γ᾽ ὁ πρεσβύτης,
ὅσα γ᾽ ὧδ᾽ ἰδεῖν,
τὰ νῦν τάδε πράττει.
Τρυγαῖος
τί δῆτ᾽ ἐπειδὰν νυμφίον μ᾽ ὁρᾶτε λαμπρὸν ὄντα;
Χορός
ζηλωτὸς ἔσει, γέρον, 860
αὖθις νέος ὢν πάλιν,
μύρῳ κατάλειπτος.